«Ζούμε σε μία περίοδο που θα γεννήσει κάτι καινούριο»
Ο Δημήτρης Λάμπος είναι ένας πολύπλευρος καλλιτέχνης που δοκιμάζει και αξιοποιεί το ταλέντο του τόσο στο χώρο της μουσικής όσο και της γραφής. Συμβαίνει να γνωριζόμαστε από την εποχή που έκανε την πρώτη απόπειρα στο χώρο της γραφής με ένα δικό του λογοτεχνικό περιοδικό τον «Καθρέφτη» (fanzine), το οποίο κυκλοφόρησε την περίοδο 1998-2000. Ήταν μία προσπάθεια που πήγε πολύ καλά στο πλαίσιο και σύμφωνα με τις δυνατότητες της εποχής. Τότε σπούδαζε παράλληλα οικονομικά στην Αγγλία και εξασκούσε την ιδιότητα του μουσικού σε διάφορες μπάντες. Επιστρέφοντας στην Ελλάδα εργάστηκε και ως οικονομολόγος, κάτι που γρήγορα εγκατέλειψε, για να ακολουθήσει το όνειρό του παρ’ όλες τις δυσκολίες του χώρου και πλέον της κρίσης. Από το 2008 η καλλιτεχνική του πορεία εμπλουτίζεται προοδευτικά και στους δύο χώρους, της γραφής και της μουσικής. Το 2008 εκδόθηκε από το Παρασκήνιο το πρώτο του βιβλίο με τίτλο «Η ιστορία ενός μισάνθρωπου». Η αφήγηση προβάλλει τον έντονο κοινωνικοπολιτικό προβληματισμό του συγγραφέα, που ξετυλίγεται σε μία έμμετρη ιστορία 2400 στίχων, χωρισμένη σε ποιητικά κεφάλαια. Σήμερα βρίσκεται ήδη υπό έκδοση η δεύτερη συγγραφική του απόπειρα με μία συλλογή διηγημάτων.
Ο Δημήτρης είναι ένας αυτοδίδακτοςτραγουδοποιός, καθώς γράφει εκτός από τη μουσική το στίχο και ερμηνεύει ο ίδιος τα τραγούδια του. Το 2010 κυκλοφόρησε από τη δισκογραφική εταιρεία Lyra ο πρώτος του δίσκος «Μη σε φοβίσει η αγέλη» με συμμετοχή γνωστών ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών, όπως είναι οι: Δημήτρης Παναγόπουλος, Στάθης Δρογώσης, Μανώλης Φάμελλος, Βαγγέλης Μαρκαντώνης, JessicaKilroy, StefanieVoisin κ.ά., στον οποίο υπογράφει ο ίδιος τους στίχους και τη μουσική. Το 2011 πήγε στη Μοντάνα των ΗΠΑ μετά από πρόσκληση της Αμερικανίδας τραγουδίστριας JessicaKilroy, όπου ξεκίνησε τις ηχογραφήσεις του 2ου άλμπουμ του με αγγλικό στίχο. Σε αυτό, που βρίσκεται πλέον στο τελικό στάδιο επεξεργασίας και μίξεων στην Ελλάδα, συνεργάζεται με τον επίσης νέο μουσικό Νίκο Χαλβατζή. Μέχρι την κυκλοφορία του δίσκου του, όμως, μπορούμε να τον παρακολουθήσουμε σε live συναυλίες, καθώς και στη ραδιοφωνική του εκπομπή Brainessance στο διαδικτυακό σταθμό clipartradio.gr.
Με χαρά συναντηθήκαμε για να συζητήσουμε για όλα αυτά, καθώς και για την πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα μέσω της μουσικής και όχι μόνο…
Ο Δημήτρης είναι ένας αυτοδίδακτοςτραγουδοποιός, καθώς γράφει εκτός από τη μουσική το στίχο και ερμηνεύει ο ίδιος τα τραγούδια του. Το 2010 κυκλοφόρησε από τη δισκογραφική εταιρεία Lyra ο πρώτος του δίσκος «Μη σε φοβίσει η αγέλη» με συμμετοχή γνωστών ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών, όπως είναι οι: Δημήτρης Παναγόπουλος, Στάθης Δρογώσης, Μανώλης Φάμελλος, Βαγγέλης Μαρκαντώνης, JessicaKilroy, StefanieVoisin κ.ά., στον οποίο υπογράφει ο ίδιος τους στίχους και τη μουσική. Το 2011 πήγε στη Μοντάνα των ΗΠΑ μετά από πρόσκληση της Αμερικανίδας τραγουδίστριας JessicaKilroy, όπου ξεκίνησε τις ηχογραφήσεις του 2ου άλμπουμ του με αγγλικό στίχο. Σε αυτό, που βρίσκεται πλέον στο τελικό στάδιο επεξεργασίας και μίξεων στην Ελλάδα, συνεργάζεται με τον επίσης νέο μουσικό Νίκο Χαλβατζή. Μέχρι την κυκλοφορία του δίσκου του, όμως, μπορούμε να τον παρακολουθήσουμε σε live συναυλίες, καθώς και στη ραδιοφωνική του εκπομπή Brainessance στο διαδικτυακό σταθμό clipartradio.gr.
Με χαρά συναντηθήκαμε για να συζητήσουμε για όλα αυτά, καθώς και για την πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα μέσω της μουσικής και όχι μόνο…
Ιουλία Λυμπεροπούλου: «Μίλησέ μας καταρχήν για τις δισκογραφικές σου δουλειές».
Δημήτρης Λάμπος: «Ο πρώτος δίσκος έγινε με πολύ μεγάλη δυσκολία και πήρε αρκετά χρόνια για να ολοκληρωθεί. Ο δεύτερος δίσκος προέκυψε μέσα από τη συνεργασία μου με τη Jessica Kilroy και τον Kier Atherton. Ξεκίνησε σαν ένα side project και τελικά κατέληξε να γίνει ένας δικός μου δίσκος με αγγλικό αποκλειστικά στίχο. Έτσι, ο δίσκος που κανονικά θα ήταν ο δεύτερος θα είναι τελικά ο τρίτος στη σειρά και θα έχει πάλι ελληνικό στίχο. Σε αυτόν το δίσκο, τώρα, συμμετέχει επίσης η Jennifer Beecher μία Γερμανίδα τραγουδίστρια, με την οποία γνωριστήκαμε πρόσφατα. Είμαι πολύ ευχαριστημένος από αυτή την προσπάθεια. Ανέλαβα προσωπικά την επιμέλεια παραγωγής και την ενορχήστρωση και υφολογικά ο δίσκος προσεγγίζει πολύ ό,τι εξαρχής φανταζόμουν. Παράλληλα, η συνεργασία με το Νίκο (Χαλβατζή) ήταν καταλυτική. Είναι από τους πιο σημαντικούς τραγουδοποιούς της γενιάς μας και ο δίσκος δε θα ήταν ο ίδιος χωρίς αυτόν, για την ακρίβεια δε θα είχε γίνει σίγουρα τόσο σύνθετος χωρίς τη δική του δουλειά και τις θυσίες».
Ι.Λ.: «Ποιες είναι οι μουσικές σου επιρροές;».
Δ.Λ.: «Με επηρέασαν καλλιτέχνες, όπως ο Μάνος Χατζιδάκις, ο Γιάννης Μαρκόπουλος, ο Νικόλας Άσιμος, ο Δημήτρης Παναγόπουλος, ο Παύλος Σιδηρόπουλος και ο Γιάννης Αγγελάκας. Ειδικότερα, στον πρώτο δίσκο και σε ένα βαθμό και στο δεύτερο είναι εμφανές ότι υπάρχει μία ποικιλία μουσικών επιρροών και τα τραγούδια δεν έχουν ομοιομορφία. Μία θετική κριτική που πήρα για τον πρώτο δίσκο ήταν ότι το κάθε τραγούδι έχει άλλο ύφος. Έχω επηρεαστεί κυρίως από τη Folk rock μουσική των δεκαετιών του ’60 και του ’70 αλλά και της σύγχρονης σε κάποιο βαθμό. Αγαπώ πολύ και τα Blues, κάτι που φαίνεται περισσότερο στο δεύτερο δίσκο. Έχω επίσης επιρροές από τη Soul και την Ethnic».
Ι.Λ.: «Έκανες πολλές συνεργασίες με γνωστούς καλλιτέχνες».
Δ.Λ.: «Ναι, έχω παίξει με αρκετούς περισσότερο ή λιγότερο γνωστούς. Είναι γενικά κάτι που μου αρέσει αυτό, να συνεργάζομαι με άλλους καλλιτέχνες. Ειδικά σε ένα δίσκο, που είναι μία δημιουργική διαδικασία και σου δίνεται η δυνατότητα να διαμορφώσεις αυτό που κάνεις. Αλλά και στα live μού αρέσει».
Ι.Λ.: «Έχεις καταλήξει σε κάποιο σχήμα με σταθερούς συνεργάτες;».
Δ.Λ.: «Υπάρχουν κάποιοι μουσικοί με τους οποίους συνεργαζόμαστε εδώ και μερικούς μήνες. Για πρώτη φορά έφτιαξα σχήμα και είναι πολύ κοντά σε ό,τι ονειρευόμουν για ένα σχήμα συναυλιών. Είχα την τύχη να γνωρίσω έναν ιδιαίτερα ταλαντούχο πολυμουσικό, τον Κώστα Στεφόπουλο, με τον οποίο συνεργαστήκαμε πολύ στενά και στη δημιουργία του νέου μου δίσκου. Έχει παίξει σχεδόν όλα τα κρουστά και τα πνευστά. Στα live συνεργαζόμαστε και με το Σταύρο Παργινό, έναν από τους καλύτερους τσελίστες στην Ελλάδα σήμερα, ο οποίος επίσης έπαιξε στο δίσκο. Τους Dark Lights συνιστούν επιπλέον ο Μανώλης Χρυσάνθου και ο Αλέκος Μονοκάνδυλος. Από τα live τον τελευταίο καιρό είμαι ευχαριστημένος. Βλέπω διαφορετική ανταπόκριση από τον κόσμο. Έχουμε, πλέον, ξεφύγει από το να παρουσιάζουμε απλώς τα τραγούδια των δίσκων. Λειτουργούμε και πιο αυτόνομα. Ξεκινά μία δημιουργική διαδικασία μέσα στο σχήμα, κατευθυνόμαστε προς τη δημιουργία ενός ήχου, που ήταν όπως το ονειρευόμουν από παλιά. Ήθελα ένα ακουστικό σχήμα».
Ι.Λ.: «Λόγω της οικονομικοπολιτικής κατάστασης που επικρατεί ποια είναι η ανταπόκριση του κοινού;».
Δ.Λ.: «Από τη μία έχει ο κόσμος βαρεθεί την επανάληψη των ίδιων ακουσμάτων, από την άλλη δεν υπάρχει όρεξη και χρόνος για να αναζητήσει νέα καλλιτεχνικά πράγματα. Προσωπικά, πίστευα πάντα ότι οι καλλιτέχνες με άποψη οφείλουμε να εκφραζόμαστε και πολιτικά μέσα από την τέχνη μας. Γνωστοί καλλιτέχνες τώρα κάνουν ένα άνοιγμα περισσότερο πολιτικό. Καταλαβαίνουν και οι ίδιοι πως ό,τι ονομάζαμε παλιότερα πολιτικό τραγούδι, τραγούδι μαρτυρίας θα επανέλθει πιο έντονα. Η τέχνη έχει να παίξει ένα ρόλο, εκφράζει και θα έπρεπε να εκφράζει την εποχή της. Μπορεί τις προηγούμενες δεκαετίες μέσα στην πλασματική ευδαιμονία που ζούσαμε να είχε καταφέρει το σύστημα να πνίξει τις πολιτικοποιημένες φωνές, σήμερα, όμως, δεν μπορεί να το κάνει αυτό και σε κάποιο βαθμό δεν έχει λόγο να το κάνει όσο ακόμα ελέγχει τις διόδους προώθησης της τέχνης».
Ο Δημήτρης είναι ένας άνθρωπος και καλλιτέχνης που οδηγείται από το ένστικτο και κυρίως από την πίστη του σε ό,τι επιθυμεί να κάνει ή σε ό,τι πιστεύει ότι καλύτερα μπορεί και ξέρει να κάνει. Εκείνο που με εντυπωσίαζε από όταν ήμασταν ακόμα φοιτητές ήταν το γεγονός ότι κατάφερνε να είναι πάντα μέσα σε όλα ακούραστος και ενεργητικός, δημιουργικός και πληροφορημένος ταυτόχρονα για όσα συνέβαιναν γύρω του. Πλέον, έχοντας εξελιχτεί ακόμα περισσότερο στο χρόνο, φέρει τον αέρα ενός νέου ακόμα αλλά πιο έμπειρου ανθρώπου, που προσηλωμένα και επίμονα διατίθεται να υπερβεί τις δυσκολίες, παρ’ όλο το κόστος ή τις στερήσεις, για να προσεγγίσει το στόχο του. Είναι και ζήτημα προτεραιοτήτων. Όταν κανείς αγαπάει κάτι, διατίθεται να προσπαθήσει, αν πέσει, να σηκωθεί ξανά και να συνεχίσει. Ο Δημήτρης δεν έχει λόγο να μη λειτουργεί έτσι, εφόσον διαθέτει όλα τα μέσα και το τάλαντο που τροφοδοτούν και ενισχύουν τη θέλησή του. Το κίνητρο βρίσκεται στον ίδιο του τον εαυτό. Στην αγάπη του για την τέχνη του και για τα μηνύματα που θέλει να περνάει μέσα από αυτή.
Ι.Λ.: «Πόσο εύκολα είναι τα πράγματα για ένα νέο μουσικό στην Ελλάδα σήμερα;».
Δ.Λ.: «Είναι πιο δύσκολα από ό,τι ήταν παλιότερα. Και λόγω της κρίσης και κυρίως λόγω της κατάρρευσης της δισκογραφίας. Από την άλλη, βέβαια, όποιος θέλει να δημιουργήσει, δημιουργεί».
Ι.Λ.: «Το διαδίκτυο βοηθάει καθόλου αυτή την κατάσταση;».
Δ.Λ.: «Άνθρωποι που άλλοτε δε θα είχαν καμία ελπίδα να βγάλουν δίσκο έχουν τη δυνατότητα να τον ηχογραφήσουν μόνοι τους και να τον διαθέσουν διαδικτυακά. Αυτό δίνει αφενός μία ελευθερία. Το αρνητικό είναι ότι δημιουργείται μία πληθώρα νέων καλλιτεχνών χωρίς να υπάρχει τρόπος να ξεδιαλέξει ο ακροατής τι τον ενδιαφέρει. Και, παρόλο που θεωρητικά μπορείς σήμερα να βρεις τα πάντα, τελικά χάνεσαι μέσα σε αυτή την ποικιλία. Θέλει πολύ ψάξιμο για να βρεις κάτι πραγματικά ενδιαφέρον. Συμβαίνει, όμως, μέσα από συγκεκριμένους διαδικτυακούς χώρους, όπως ήταν το Myspace παλιότερα ή το Sound Cloud σήμερα, ψάχνοντας να βρεις διαμάντια, που έως τώρα δε θα τα έβρισκες από τα επίσημα μέσα και την επίσημη δισκογραφία. Νομίζω ότι ο κόσμος θα αρχίσει σιγά σιγά να αναζητά την τέχνη στην ελευθερία που παρέχει το διαδίκτυο, και εκτός δηλαδή των επίσημων “καναλιών”».
Ι.Λ.: «Υπάρχουν αναγνωρισμένοι καλλιτέχνες που αναδεικνύουν τέτοιες προσπάθειες ή λόγω της κρίσης αναγκαστικά αυξάνεται ο ανταγωνισμός;».
Δ.Λ.: «Ανταγωνισμός και κλίκες υπήρχαν πάντα. Όσο εισχωρείς πιο βαθιά στη δισκογραφία βλέπεις ότι όλα λειτουργούν καθαρά στο επίπεδο του εμπορικού deal σε έναν τέτοιο βαθμό, που σαν ακροατής, όσο ψαγμένος και να είσαι, δεν μπορείς να το φανταστείς. Στο εξωτερικό δεν ξέρω πώς λειτουργεί. Έχω την αίσθηση ότι είναι λίγο πιο υγιής η κατάσταση, ίσως γιατί είναι πολύ μεγαλύτερο το κοινό. Εδώ, αν δεν ασχολείσαι με λαϊκό τραγούδι ή με παραδοσιακό, πέφτεις στο 30% του πληθυσμού από άποψη ζήτησης. Από εκεί ξεκινούν κι άλλες υποδιαιρέσεις. Είναι αρκετά δύσκολο να κάνεις κάτι στην Ελλάδα μόνος. Κάποιοι καταξιωμένοι καλλιτέχνες ορισμένες φορές βοηθάνε, γενικά δε θα έλεγα ότι είναι ο κανόνας όμως. Νομίζω ότι στο μουσικό κύκλωμα, όπως και γενικότερα στην Ελλάδα, πιο πολύ ίσως από ό,τι αλλού, επικρατούν η οικογενειοκρατία και οι κλίκες. Υπάρχουν συγκεκριμένοι “νονοί”, ακόμα και στο χώρο του εναλλακτικού, υποτίθεται, τραγουδιού και λειτουργούν χρησιμοποιώντας νέους τραγουδοποιούς για συγκεκριμένους λόγους και, το χειρότερο, θάβοντας νέα πράγματα, για να μένουν αυτοί αποκλειστικά 20 και 30 χρόνια στην επικαιρότητα. Θα νόμιζε κανείς ακούγοντας τις play list στα ραδιόφωνα ότι οι τραγουδοποιοί στην Ελλάδα είναι αυτοί οι 20-30 και ότι όλοι οι υπόλοιποι δεν έχουν λόγο ύπαρξης».
Δημήτρης Λάμπος: «Ο πρώτος δίσκος έγινε με πολύ μεγάλη δυσκολία και πήρε αρκετά χρόνια για να ολοκληρωθεί. Ο δεύτερος δίσκος προέκυψε μέσα από τη συνεργασία μου με τη Jessica Kilroy και τον Kier Atherton. Ξεκίνησε σαν ένα side project και τελικά κατέληξε να γίνει ένας δικός μου δίσκος με αγγλικό αποκλειστικά στίχο. Έτσι, ο δίσκος που κανονικά θα ήταν ο δεύτερος θα είναι τελικά ο τρίτος στη σειρά και θα έχει πάλι ελληνικό στίχο. Σε αυτόν το δίσκο, τώρα, συμμετέχει επίσης η Jennifer Beecher μία Γερμανίδα τραγουδίστρια, με την οποία γνωριστήκαμε πρόσφατα. Είμαι πολύ ευχαριστημένος από αυτή την προσπάθεια. Ανέλαβα προσωπικά την επιμέλεια παραγωγής και την ενορχήστρωση και υφολογικά ο δίσκος προσεγγίζει πολύ ό,τι εξαρχής φανταζόμουν. Παράλληλα, η συνεργασία με το Νίκο (Χαλβατζή) ήταν καταλυτική. Είναι από τους πιο σημαντικούς τραγουδοποιούς της γενιάς μας και ο δίσκος δε θα ήταν ο ίδιος χωρίς αυτόν, για την ακρίβεια δε θα είχε γίνει σίγουρα τόσο σύνθετος χωρίς τη δική του δουλειά και τις θυσίες».
Ι.Λ.: «Ποιες είναι οι μουσικές σου επιρροές;».
Δ.Λ.: «Με επηρέασαν καλλιτέχνες, όπως ο Μάνος Χατζιδάκις, ο Γιάννης Μαρκόπουλος, ο Νικόλας Άσιμος, ο Δημήτρης Παναγόπουλος, ο Παύλος Σιδηρόπουλος και ο Γιάννης Αγγελάκας. Ειδικότερα, στον πρώτο δίσκο και σε ένα βαθμό και στο δεύτερο είναι εμφανές ότι υπάρχει μία ποικιλία μουσικών επιρροών και τα τραγούδια δεν έχουν ομοιομορφία. Μία θετική κριτική που πήρα για τον πρώτο δίσκο ήταν ότι το κάθε τραγούδι έχει άλλο ύφος. Έχω επηρεαστεί κυρίως από τη Folk rock μουσική των δεκαετιών του ’60 και του ’70 αλλά και της σύγχρονης σε κάποιο βαθμό. Αγαπώ πολύ και τα Blues, κάτι που φαίνεται περισσότερο στο δεύτερο δίσκο. Έχω επίσης επιρροές από τη Soul και την Ethnic».
Ι.Λ.: «Έκανες πολλές συνεργασίες με γνωστούς καλλιτέχνες».
Δ.Λ.: «Ναι, έχω παίξει με αρκετούς περισσότερο ή λιγότερο γνωστούς. Είναι γενικά κάτι που μου αρέσει αυτό, να συνεργάζομαι με άλλους καλλιτέχνες. Ειδικά σε ένα δίσκο, που είναι μία δημιουργική διαδικασία και σου δίνεται η δυνατότητα να διαμορφώσεις αυτό που κάνεις. Αλλά και στα live μού αρέσει».
Ι.Λ.: «Έχεις καταλήξει σε κάποιο σχήμα με σταθερούς συνεργάτες;».
Δ.Λ.: «Υπάρχουν κάποιοι μουσικοί με τους οποίους συνεργαζόμαστε εδώ και μερικούς μήνες. Για πρώτη φορά έφτιαξα σχήμα και είναι πολύ κοντά σε ό,τι ονειρευόμουν για ένα σχήμα συναυλιών. Είχα την τύχη να γνωρίσω έναν ιδιαίτερα ταλαντούχο πολυμουσικό, τον Κώστα Στεφόπουλο, με τον οποίο συνεργαστήκαμε πολύ στενά και στη δημιουργία του νέου μου δίσκου. Έχει παίξει σχεδόν όλα τα κρουστά και τα πνευστά. Στα live συνεργαζόμαστε και με το Σταύρο Παργινό, έναν από τους καλύτερους τσελίστες στην Ελλάδα σήμερα, ο οποίος επίσης έπαιξε στο δίσκο. Τους Dark Lights συνιστούν επιπλέον ο Μανώλης Χρυσάνθου και ο Αλέκος Μονοκάνδυλος. Από τα live τον τελευταίο καιρό είμαι ευχαριστημένος. Βλέπω διαφορετική ανταπόκριση από τον κόσμο. Έχουμε, πλέον, ξεφύγει από το να παρουσιάζουμε απλώς τα τραγούδια των δίσκων. Λειτουργούμε και πιο αυτόνομα. Ξεκινά μία δημιουργική διαδικασία μέσα στο σχήμα, κατευθυνόμαστε προς τη δημιουργία ενός ήχου, που ήταν όπως το ονειρευόμουν από παλιά. Ήθελα ένα ακουστικό σχήμα».
Ι.Λ.: «Λόγω της οικονομικοπολιτικής κατάστασης που επικρατεί ποια είναι η ανταπόκριση του κοινού;».
Δ.Λ.: «Από τη μία έχει ο κόσμος βαρεθεί την επανάληψη των ίδιων ακουσμάτων, από την άλλη δεν υπάρχει όρεξη και χρόνος για να αναζητήσει νέα καλλιτεχνικά πράγματα. Προσωπικά, πίστευα πάντα ότι οι καλλιτέχνες με άποψη οφείλουμε να εκφραζόμαστε και πολιτικά μέσα από την τέχνη μας. Γνωστοί καλλιτέχνες τώρα κάνουν ένα άνοιγμα περισσότερο πολιτικό. Καταλαβαίνουν και οι ίδιοι πως ό,τι ονομάζαμε παλιότερα πολιτικό τραγούδι, τραγούδι μαρτυρίας θα επανέλθει πιο έντονα. Η τέχνη έχει να παίξει ένα ρόλο, εκφράζει και θα έπρεπε να εκφράζει την εποχή της. Μπορεί τις προηγούμενες δεκαετίες μέσα στην πλασματική ευδαιμονία που ζούσαμε να είχε καταφέρει το σύστημα να πνίξει τις πολιτικοποιημένες φωνές, σήμερα, όμως, δεν μπορεί να το κάνει αυτό και σε κάποιο βαθμό δεν έχει λόγο να το κάνει όσο ακόμα ελέγχει τις διόδους προώθησης της τέχνης».
Ο Δημήτρης είναι ένας άνθρωπος και καλλιτέχνης που οδηγείται από το ένστικτο και κυρίως από την πίστη του σε ό,τι επιθυμεί να κάνει ή σε ό,τι πιστεύει ότι καλύτερα μπορεί και ξέρει να κάνει. Εκείνο που με εντυπωσίαζε από όταν ήμασταν ακόμα φοιτητές ήταν το γεγονός ότι κατάφερνε να είναι πάντα μέσα σε όλα ακούραστος και ενεργητικός, δημιουργικός και πληροφορημένος ταυτόχρονα για όσα συνέβαιναν γύρω του. Πλέον, έχοντας εξελιχτεί ακόμα περισσότερο στο χρόνο, φέρει τον αέρα ενός νέου ακόμα αλλά πιο έμπειρου ανθρώπου, που προσηλωμένα και επίμονα διατίθεται να υπερβεί τις δυσκολίες, παρ’ όλο το κόστος ή τις στερήσεις, για να προσεγγίσει το στόχο του. Είναι και ζήτημα προτεραιοτήτων. Όταν κανείς αγαπάει κάτι, διατίθεται να προσπαθήσει, αν πέσει, να σηκωθεί ξανά και να συνεχίσει. Ο Δημήτρης δεν έχει λόγο να μη λειτουργεί έτσι, εφόσον διαθέτει όλα τα μέσα και το τάλαντο που τροφοδοτούν και ενισχύουν τη θέλησή του. Το κίνητρο βρίσκεται στον ίδιο του τον εαυτό. Στην αγάπη του για την τέχνη του και για τα μηνύματα που θέλει να περνάει μέσα από αυτή.
Ι.Λ.: «Πόσο εύκολα είναι τα πράγματα για ένα νέο μουσικό στην Ελλάδα σήμερα;».
Δ.Λ.: «Είναι πιο δύσκολα από ό,τι ήταν παλιότερα. Και λόγω της κρίσης και κυρίως λόγω της κατάρρευσης της δισκογραφίας. Από την άλλη, βέβαια, όποιος θέλει να δημιουργήσει, δημιουργεί».
Ι.Λ.: «Το διαδίκτυο βοηθάει καθόλου αυτή την κατάσταση;».
Δ.Λ.: «Άνθρωποι που άλλοτε δε θα είχαν καμία ελπίδα να βγάλουν δίσκο έχουν τη δυνατότητα να τον ηχογραφήσουν μόνοι τους και να τον διαθέσουν διαδικτυακά. Αυτό δίνει αφενός μία ελευθερία. Το αρνητικό είναι ότι δημιουργείται μία πληθώρα νέων καλλιτεχνών χωρίς να υπάρχει τρόπος να ξεδιαλέξει ο ακροατής τι τον ενδιαφέρει. Και, παρόλο που θεωρητικά μπορείς σήμερα να βρεις τα πάντα, τελικά χάνεσαι μέσα σε αυτή την ποικιλία. Θέλει πολύ ψάξιμο για να βρεις κάτι πραγματικά ενδιαφέρον. Συμβαίνει, όμως, μέσα από συγκεκριμένους διαδικτυακούς χώρους, όπως ήταν το Myspace παλιότερα ή το Sound Cloud σήμερα, ψάχνοντας να βρεις διαμάντια, που έως τώρα δε θα τα έβρισκες από τα επίσημα μέσα και την επίσημη δισκογραφία. Νομίζω ότι ο κόσμος θα αρχίσει σιγά σιγά να αναζητά την τέχνη στην ελευθερία που παρέχει το διαδίκτυο, και εκτός δηλαδή των επίσημων “καναλιών”».
Ι.Λ.: «Υπάρχουν αναγνωρισμένοι καλλιτέχνες που αναδεικνύουν τέτοιες προσπάθειες ή λόγω της κρίσης αναγκαστικά αυξάνεται ο ανταγωνισμός;».
Δ.Λ.: «Ανταγωνισμός και κλίκες υπήρχαν πάντα. Όσο εισχωρείς πιο βαθιά στη δισκογραφία βλέπεις ότι όλα λειτουργούν καθαρά στο επίπεδο του εμπορικού deal σε έναν τέτοιο βαθμό, που σαν ακροατής, όσο ψαγμένος και να είσαι, δεν μπορείς να το φανταστείς. Στο εξωτερικό δεν ξέρω πώς λειτουργεί. Έχω την αίσθηση ότι είναι λίγο πιο υγιής η κατάσταση, ίσως γιατί είναι πολύ μεγαλύτερο το κοινό. Εδώ, αν δεν ασχολείσαι με λαϊκό τραγούδι ή με παραδοσιακό, πέφτεις στο 30% του πληθυσμού από άποψη ζήτησης. Από εκεί ξεκινούν κι άλλες υποδιαιρέσεις. Είναι αρκετά δύσκολο να κάνεις κάτι στην Ελλάδα μόνος. Κάποιοι καταξιωμένοι καλλιτέχνες ορισμένες φορές βοηθάνε, γενικά δε θα έλεγα ότι είναι ο κανόνας όμως. Νομίζω ότι στο μουσικό κύκλωμα, όπως και γενικότερα στην Ελλάδα, πιο πολύ ίσως από ό,τι αλλού, επικρατούν η οικογενειοκρατία και οι κλίκες. Υπάρχουν συγκεκριμένοι “νονοί”, ακόμα και στο χώρο του εναλλακτικού, υποτίθεται, τραγουδιού και λειτουργούν χρησιμοποιώντας νέους τραγουδοποιούς για συγκεκριμένους λόγους και, το χειρότερο, θάβοντας νέα πράγματα, για να μένουν αυτοί αποκλειστικά 20 και 30 χρόνια στην επικαιρότητα. Θα νόμιζε κανείς ακούγοντας τις play list στα ραδιόφωνα ότι οι τραγουδοποιοί στην Ελλάδα είναι αυτοί οι 20-30 και ότι όλοι οι υπόλοιποι δεν έχουν λόγο ύπαρξης».
Ι.Λ.: «Άρα η αλληλεγγύη και η ευαισθητοποίηση που ίσως να περίμενε κανείς ότι θα έχουν ενεργοποιηθεί πιο πολύ με την κρίση τελικά υποσκελίζονται από τον ανταγωνισμό που εντείνεται».
Δ.Λ.: «Στον καλλιτεχνικό χώρο νομίζω ότι είναι πολύ έντονο αυτό, και ιδίως στο χώρο της μουσικής. Αν υπήρχε μία πιθανότητα πριν 15-20 χρόνια ένας γνωστός καλλιτέχνης να βοηθήσει έναν άγνωστο απλά και μόνο γιατί του αρέσει και εκτιμάει τη δουλειά του, σήμερα είναι σχεδόν σπάνιο. Δεν είναι τυχαίο ότι, ενώ παλιότερα στις μουσικές σκηνές έβλεπες σχήματα 1-2 γνωστών καλλιτεχνών και 1-2 άγνωστων, σήμερα βλέπεις σχήματα 3-4 γνωστών κυρίως. Είναι τόσο δύσκολα τα πράγματα και άδειες οι σκηνές, που ακόμα και οι γνωστοί δεν μπορούν να συγκεντρώσουν κόσμο στα live τους. Έτσι, αντί να προβάλουν νέους συνασπίζονται μεταξύ τους. Από την άλλη, αυτό είναι και λίγο αστείο πια. Σήμερα όχι μόνο ο κόσμος λόγω κρίσης δεν ασχολείται, αλλά δείχνει και ξεκάθαρα ότι, έστω ενστικτωδώς, έχει κατανοήσει το σύστημα της οικογενειοκρατίας και έχει βαρεθεί να ακούει τους ίδιους και τους ίδιους συνέχεια. Γι’ αυτό βλέπεις ότι, παρόλο που τα μέσα τούς προβάλουν από το πρωί μέχρι το βράδυ, παρόλο που ο “φασισμός” των play list είναι απόλυτος στα μεγάλα ραδιόφωνα, ο κόσμος δεν ανταποκρίνεται».
Ι.Λ.: «Και όσοι ακούνε, όμως, γιατί δεν είναι όλοι εξοικειωμένοι με το διαδίκτυο ούτε έχουν διαρκώς πρόσβαση σε αυτό, ενώ με το ράδιο είναι πιο εύκολα τα πράγματα, σου λένε τι να κάνω, θέλω και εγώ να ακούσω κάτι. Ακούνε και ελλείψει εναλλακτικής, θέλω να πω. Θα αντιστρέψω την ερώτηση. Η αλληλεγγύη που υπάρχει μεταξύ των γνωστών ονομάτων, που συνασπίζονται για την επιβίωσή τους στις σκηνές, υπάρχει, δεν υπάρχει ή δε θα μπορούσε να υπάρξει μεταξύ των μικρότερων άγνωστων σχημάτων και τραγουδοποιών;».
Δ.Λ.: «Ναι, είναι ωραία ερώτηση αυτή. Εκείνο που βλέπω είναι ότι υπάρχει μία φουρνιά νέων καλλιτεχνών, οι οποίοι χρηματοδοτούν οι ίδιοι την προώθησή τους από τα μέσα. Μιλάμε, επομένως, για άτομα που έχουν μία οικονομική ευμάρεια, είναι παιδιά της άρχουσας τάξης. Αυτοί δεν ενδιαφέρονται να βγάλουν κέρδος, αυτό δε γίνεται έτσι κι αλλιώς με την κατάρρευση της δισκογραφίας. Και μετά υπάρχει και η φουρνιά εκείνων που παλεύουν να φτάσει το έργο τους στον κόσμο μέσα από το διαδίκτυο. Γι’ αυτό οι περισσότεροι κυνηγούν τα live. Το να βγεις στα μεγάλα ραδιόφωνα είναι σχεδόν αδύνατο. Αν δεν έχεις χρήματα για να μπεις στις play list, δεν ακούγεσαι. Αυτό, βέβαια, είναι κάτι που δεν το παραδέχονται, δεν το λένε όσοι έχουν λόγο να το κρύψουν. Αποτελεί, όμως, κοινό μυστικό ότι στους πιο πολλούς γνωστούς σταθμούς, αν δεν είσαι ήδη γνωστός, θα πρέπει να πληρώσεις για να βγεις. Προφανώς υπάρχουν και πολλές εξαιρέσεις, σταθμοί που κάνουν σωστά τη δουλειά τους. Τώρα, όσον αφορά την αλληλεγγύη μεταξύ των νέων καλλιτεχνών, υπάρχει και μία πολιτική διάσταση μέσα σε αυτό. Θα έπρεπε να επικρατεί η αντίληψη ότι δεν προσπαθούμε να αλληλοβοηθηθούμε απλά και μόνο για να ακουστεί η μουσική μας, αλλά βοηθάμε ο ένας τον άλλο για να πάμε κόντρα, σε τελική ανάλυση, και στο star system, που λειτουργούσε μέχρι πρότινος με γνώμονα το κέρδος. Σήμερα μιλάμε αναγκαστικά με νέους όρους, γιατί δεν υπάρχει κέρδος. Οι άνθρωποι πλέον πληρώνουν για φανεί το έργο τους. Ή πληρώνουν κάποιους καλλιτέχνες για να τους προβάλουν ή λένε ότι κάποιος τους πρόβαλε αποκρύπτοντας ότι έχουν, για παράδειγμα, συγγένεια. Στην πλειοψηφία που παλεύει, όμως, δε νομίζω ότι υφίσταται ακόμα η συνειδητοποίηση που θα δημιουργούσε ένα νέο καλλιτεχνικό ρεύμα, για να κινηθεί με όρους καλλιτεχνικούς πια κόντρα σε όλο αυτό».
Ι.Λ.: «Μήπως κάποια γνωστά ονόματα επαναπαύονται και λίγο στις δάφνες τους; Δεν ανανεώνουν το υλικό τους. Νιώθεις ότι δεν έχουν κάτι νέο να πουν, ότι δεν εξελίσσονται καλλιτεχνικά!».
Δ.Λ.: «Αυτό δεν μπορώ να το κρίνω εγώ. Τις δουλειές του Μάλαμα, ας πούμε, πάντα τις παρακολουθώ. Υπάρχουν κάποιοι, λίγοι, που με πολύ αγώνα και έχοντας αξία κατάφεραν μόνοι τους να εδραιωθούν και δεν αναγκάζονται να παίξουν αυτό το παιχνίδι. Και δεν είναι τυχαίο ότι ο κόσμος τόσα χρόνια τους ακολουθεί. Υπάρχει, όμως, μία άλλη πτυχή. Πολλοί γνωστοί χάνουν τα προνόμια που απολάμβαναν έως τώρα. Δηλαδή, όταν σε προβάλλουν συντονισμένα όλα τα ΜΜΕ και ο Τύπος και έχεις γνωστούς που σε υποστηρίζουν σε αυτά τα μέσα και ταυτόχρονα διαθέτεις και ένα μάνατζερ ή μία εταιρεία μάνατζερ που σε προωθεί, θάβοντας ό,τι δεν περνάει μέσα από αυτές τις διαύλους, όλα αυτά είναι χλιδή. Πρόκειται για συνθήκες ειδικής μεταχείρισης. Επιπλέον, πολλοί από τους γνωστούς είχαν εμπλοκή και με την πολιτική, που έπαιξε ρόλο στην προώθησή τους. Έφτιαξαν όνομα. Τώρα όλα αυτά τίθενται υπό κρίση με τις νέες συνθήκες, οπότε μέσα από τη μεγάλη δεξαμενή των νέων καλλιτεχνών προσπαθούν να αντλήσουν στοιχεία για να εφεύρουν μία νέα καλλιτεχνική ταυτότητα. Για να το πούμε και πιο ξεκάθαρα, κλέβουν στίχους, ιδέες, μουσικές. Κάποιος που λειτουργεί μέσω της κλίκας και χρησιμοποιεί όλο αυτό το σύστημα για να εδραιωθεί πόσο καλλιτέχνης μπορεί να είναι; Εδώ μιλάμε για καλλιτέχνες που ασχολήθηκαν με την τέχνη για να κερδίσουν άλλα πράγματα. Όπως πολύ σωστά έχει πει και ο τραγουδοποιός Γιώργος Χαρατζόγλου: Κάνουνε τέχνη για να βγάλουνε χρήματα, για να γίνουνε διάσημοι, για οποιονδήποτε άλλο λόγο. Ένας καλλιτέχνης, όμως, θα έπρεπε να κάνει τέχνη για να μιλήσει, να εκφραστεί, να μεταφέρει μηνύματα».
Ι.Λ.: «Επιπλέον είσαι και ραδιοφωνικός παραγωγός. Μίλησέ μας για τη ραδιοφωνική σου εκπομπή».
Δ.Λ.: «Εδώ και δύο χρόνια κάνω τη διαδικτυακή εκπομπή με τίτλο Brainessance. Φέτος μεταδίδεται από το clipartradio. Παίζω κυρίως Folk rock αλλά και πολλά άλλα διαφορετικά είδη, όπως Soul, Funk, Blues, World, Jazz, Ethnic, κλασική. Κάνω κάποιες θεματικές εκπομπές, αφιερώματα, παίρνω συνεντεύξεις σε καλλιτέχνες, και όχι μόνο. Προσπαθώ να παίζω κυρίως Folk rock και να προβάλλω καλλιτέχνες που ο κόσμος δεν τους γνωρίζει πολύ στην Ελλάδα, όπως είναι ο Nick Drake, o Johnny Martyn, o Dino Valente, o Phil Ochs, γκρουπ της δεκαετίας του ’70, όπως οι Spriguns of Tolgus. Παίζω όμως και πιο γνωστούς, όπως Bob Dylan, Leonard Cohen κτλ. Σήμερα η Folk έχει γνωρίσει μία αναγέννηση στην Αμερική, στην Αγγλία και σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Είναι μία σκηνή με πολύ ενδιαφέρουν που έχει αρχίσει να αναπτύσσεται πάλι έντονα. Ανταποκρίνεται και ο κόσμος».
Ι.Λ.: «Πώς την εξηγείς αυτή την αναγέννηση; Μοιάζει με επιστροφή στις ρίζες; Δεν εννοώ, βέβαια, την αναπαραγωγή “γονεϊκών” προτύπων. Εννοώ, φυσικά, όντας πειραγμένα και με τη δική τους δημιουργική πνοή. Προσπαθούν να αναπροσδιοριστούν αναζητώντας στοιχεία στο παρελθόν τους;».
Δ.Λ.: «Ναι, αυτό έχει να κάνει και με την εποχή. Η Folk συνδέθηκε τις δεκαετίες του ’60 και του ’70 με τα τραγούδια διαμαρτυρίας. Αυτό για κάποιες δεκαετίες δεν αφορούσε την πλειοψηφία. Έτσι κάπως υποχώρησε και το κύμα της Folk rock. Βέβαια, νέα κύματα στη μουσική διαμορφώνονται συνέχεια. Τα πιο παλιά συνεχίζουν να υπάρχουν, όπως, π.χ., η μέταλ μουσική. Δεν έγινε ποτέ main stream, αλλά δεν έπαψε ποτέ να υπάρχει. Και εξελίσσεται και αυτή. Συμβαίνει με όλα τα είδη αυτό. Απλώς στις μέρες μας ο κόσμος επιστρέφει στο πολιτικό τραγούδι, και λογικό ήταν, ψάχνοντας τις ρίζες του πολιτικού τραγουδιού, να συναντήσει ξανά τη Folk σκηνή».
Ο Δημήτρης είναι ένας ενεργός και ευαισθητοποιημένος πολίτης λόγω των σπουδών του, αλλά και από θέση. Ως οικονομολόγος έχει δημοσιεύσει άρθρα αναφορικά με την Ανάπτυξη της οικονομίας και την προστασία του περιβάλλοντος, επίσης με τη φτώχεια και την ανισότητα σε μεταβατικές οικονομίες σε επιστημονικά περιοδικά, όπως τα «Οικονομικά Χρονικά» κ.ά. Επίσης, μετά τα συγκλονιστικά γεγονότα του Δεκέμβρη του 2008 και τις ταραχές που προκλήθηκαν κυκλοφόρησε στο διαδίκτυο ένα τραγούδι με τίτλο «Η εξέγερση του Δεκέμβρη», το οποίο γρήγορα διαδόθηκε σε διάφορες ιστοσελίδες και μπλογκ. Τρία χρόνια αργότερα, το Δεκέμβριο του 2011, συμμετείχε ως καλεσμένος ομιλητής στη συνάντηση που οργάνωσε το ίδρυμα Ρόζα Λούξεμπουργκ στο Αμβούργο για την κρίση στην Ελλάδα και τα σύγχρονα Ευρωπαϊκά κινήματα. Στη συνέντευξή μας δεν μπορούσαμε παρά να θίξουμε τον προβληματισμό σε σχέση με το τι συμβαίνει στην Ελλάδα σήμερα, αλλά και γενικότερα στο κόσμο την εποχή της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης.
Ι.Λ.: «Ρωτάω πάντα τους ανθρώπους της ηλικίας μας, τους 30 και κάτι. Νομίζω ότι η δική μας η γενιά αποσιωπήθηκε λίγο. Αισθάνομαι ότι οι νεότεροι έχουν πιο δυναμικό λόγο, περισσότερο θράσος. Εμείς σκεφτόμασταν πολύ για να πούμε κάτι και στο τέλος μπορεί και να μην το λέγαμε καθόλου. Υπήρχε μία ατολμία. Μας μεγάλωσαν με την ενοχή του επιτεύγματος των προγενέστερων. Εσύ το αισθάνεσαι αυτό;».
Δ.Λ.: «Ναι, νομίζω ότι εκ των πραγμάτων θα γίνουν και πιο συνειδητοποιημένες και πιο πολιτικοποιημένες οι νέες γενιές. Κάθε γενιά διαμορφώνεται από την εποχή της. Η δική μας ανδρώθηκε σε μία περίοδο ανόδου του βιοτικού επιπέδου της χώρας. Τώρα καλείται να ζήσει σε ένα πολύ χαμηλότερο επίπεδο. Ανατραφήκαμε με καταναλωτικά πρότυπα και με την προσδοκία μίας εξελικτικά καλύτερης ζωής σε οικονομικούς όρους. Στην ενηλικίωσή μας ζήσαμε τη χρυσή, υποτίθεται, εποχή του χρηματιστηρίου. Οι οικονομικές συνθήκες που επικρατούν τώρα έχουν εξισώσει σε κάποιο βαθμό τις γενιές. Τις ίδιες προκλήσεις που αντιμετωπίζει ένας νέος αντιμετωπίζει και κάποιος πολύ μεγαλύτερος. Βρεθήκαμε σε μία ιστορική συγκυρία όπου ο καπιταλισμός δείχνει το άγριο πρόσωπό του και διαλύθηκαν οι αυταπάτες. Η γενιά του ’60, για παράδειγμα, αντιμετώπιζε άλλα θέματα. Η γενιά των 400 πλέον ευρώ, όμως, δεν ξέρω αν έχει συνειδητοποιήσει τι ακριβώς συμβαίνει και ποια θα ήταν η δική της θέση στην επίθεση που γίνεται στους λαούς από το παγκόσμιο κεφάλαιο. Δε βλέπω να γίνεται κάτι. Αντίθετα, όπως είπες και εσύ πριν, βλέπω ότι οι νεότερες γενιές ακριβώς επειδή η εποχή τις ωθεί μαζικά στην πολιτικοποίηση είναι και πιο ενεργητικές».
Ι.Λ.: «Είπες υποτίθεται. Ήταν πλασματικό όλο αυτό. Οι προηγούμενοι μετέφεραν το ενοχικό ότι οι μεταπολεμικές γενιές είχαν οικονομικά προβλήματα, ενώ εμείς τα βρήκαμε έτοιμα. Υπήρχε η προσδοκία για κάτι καλύτερο σε όλους ανεξαιρέτως νομίζω. Πόσο μάλλον στις μεταπολεμικές γενιές, που βίωσαν την πείνα κυριολεκτικά και όλες τις πολιτικές δυσκολίες στη συνέχεια. Και τώρα όλη αυτή η προσδοκία και η οικονομική φούσκα που έφτασε στην κορύφωσή της στα τέλη της δεκαετίας του ’90 κατέληξε σε μία γενικότερη κατάρρευση οικονομική, αξιών. Αν κάποιος δεν έχει βρει την ταυτότητά του, γιατί ευνουχίστηκε, ούτε στην ευνοϊκή στιγμή ούτε στη δύσκολη θα βρει στήριγμα στις κατακτήσεις άλλων. Κάποια πράγματα οφείλουμε μόνοι να τα βρίσκουμε. Συνδέεται και με αυτό που έλεγες πριν για την επινόηση της ταυτότητας κάποιων καλλιτεχνών από την αρχή. Όταν κάποιος έχει γερές βάσεις, δεν το χρειάζεται αυτό ή στο κάτω κάτω θεωρεί δεδομένο πως το ψάξιμο ποτέ δεν τελειώνει. Χρειάζεται και κάποιος χρόνος αφομοίωσης των γεγονότων. Όσο περισσότερο συνηθίζει κάποιος μία κατάσταση, τόσο πιο δύσκολα συνειδητοποιεί και την αλλαγή. Όσο μικρότερος είναι, το χωνεύει. Δεν έχει γνωρίσει κάτι άλλο. Για όλα υπάρχει εξήγηση. Προσωπικά, το θεωρώ χρέος μου να βλέπω γύρω μου και να ξέρω τι μου συμβαίνει».
Δ.Λ.: «Ισχύει αυτό. Αν υπάρχει κάποια ευθύνη στους παλιότερους είναι ότι επαναπαύτηκαν. Αυτό, βέβαια, δεν έγινε από μόνο του. Σε ένα βαθμό επιβλήθηκε κιόλας. Η πολιτικοποίηση και οι αντιδράσεις των δεκαετιών του ’60 και του ’70, που τρομοκράτησαν την τότε άρχουσα τάξη, την οδήγησαν και σε νέους σχεδιασμούς για τη διατήρηση της θέσης της. Τους έθεσε σε εφαρμογή στις πιο αναπτυγμένες χώρες από τη δεκαετία του ’70 και στις λιγότερο αναπτυγμένες, όπως η Ελλάδα, από τη δεκαετία του ’80 και μετά. Έγινε προσπάθεια να επαναπαυτούν οι λαοί και να νομίζουν ότι βιώνουν μία περίοδο ευημερίας. Ενώ ταυτόχρονα το παγκόσμιο κεφάλαιο εδραίωνε τη δύναμή του και προετοιμαζόταν για αυτές τις διαδοχικές κρίσεις που ζούμε τώρα και για τη διαμόρφωση μίας νέας πραγματικότητας».
Δ.Λ.: «Στον καλλιτεχνικό χώρο νομίζω ότι είναι πολύ έντονο αυτό, και ιδίως στο χώρο της μουσικής. Αν υπήρχε μία πιθανότητα πριν 15-20 χρόνια ένας γνωστός καλλιτέχνης να βοηθήσει έναν άγνωστο απλά και μόνο γιατί του αρέσει και εκτιμάει τη δουλειά του, σήμερα είναι σχεδόν σπάνιο. Δεν είναι τυχαίο ότι, ενώ παλιότερα στις μουσικές σκηνές έβλεπες σχήματα 1-2 γνωστών καλλιτεχνών και 1-2 άγνωστων, σήμερα βλέπεις σχήματα 3-4 γνωστών κυρίως. Είναι τόσο δύσκολα τα πράγματα και άδειες οι σκηνές, που ακόμα και οι γνωστοί δεν μπορούν να συγκεντρώσουν κόσμο στα live τους. Έτσι, αντί να προβάλουν νέους συνασπίζονται μεταξύ τους. Από την άλλη, αυτό είναι και λίγο αστείο πια. Σήμερα όχι μόνο ο κόσμος λόγω κρίσης δεν ασχολείται, αλλά δείχνει και ξεκάθαρα ότι, έστω ενστικτωδώς, έχει κατανοήσει το σύστημα της οικογενειοκρατίας και έχει βαρεθεί να ακούει τους ίδιους και τους ίδιους συνέχεια. Γι’ αυτό βλέπεις ότι, παρόλο που τα μέσα τούς προβάλουν από το πρωί μέχρι το βράδυ, παρόλο που ο “φασισμός” των play list είναι απόλυτος στα μεγάλα ραδιόφωνα, ο κόσμος δεν ανταποκρίνεται».
Ι.Λ.: «Και όσοι ακούνε, όμως, γιατί δεν είναι όλοι εξοικειωμένοι με το διαδίκτυο ούτε έχουν διαρκώς πρόσβαση σε αυτό, ενώ με το ράδιο είναι πιο εύκολα τα πράγματα, σου λένε τι να κάνω, θέλω και εγώ να ακούσω κάτι. Ακούνε και ελλείψει εναλλακτικής, θέλω να πω. Θα αντιστρέψω την ερώτηση. Η αλληλεγγύη που υπάρχει μεταξύ των γνωστών ονομάτων, που συνασπίζονται για την επιβίωσή τους στις σκηνές, υπάρχει, δεν υπάρχει ή δε θα μπορούσε να υπάρξει μεταξύ των μικρότερων άγνωστων σχημάτων και τραγουδοποιών;».
Δ.Λ.: «Ναι, είναι ωραία ερώτηση αυτή. Εκείνο που βλέπω είναι ότι υπάρχει μία φουρνιά νέων καλλιτεχνών, οι οποίοι χρηματοδοτούν οι ίδιοι την προώθησή τους από τα μέσα. Μιλάμε, επομένως, για άτομα που έχουν μία οικονομική ευμάρεια, είναι παιδιά της άρχουσας τάξης. Αυτοί δεν ενδιαφέρονται να βγάλουν κέρδος, αυτό δε γίνεται έτσι κι αλλιώς με την κατάρρευση της δισκογραφίας. Και μετά υπάρχει και η φουρνιά εκείνων που παλεύουν να φτάσει το έργο τους στον κόσμο μέσα από το διαδίκτυο. Γι’ αυτό οι περισσότεροι κυνηγούν τα live. Το να βγεις στα μεγάλα ραδιόφωνα είναι σχεδόν αδύνατο. Αν δεν έχεις χρήματα για να μπεις στις play list, δεν ακούγεσαι. Αυτό, βέβαια, είναι κάτι που δεν το παραδέχονται, δεν το λένε όσοι έχουν λόγο να το κρύψουν. Αποτελεί, όμως, κοινό μυστικό ότι στους πιο πολλούς γνωστούς σταθμούς, αν δεν είσαι ήδη γνωστός, θα πρέπει να πληρώσεις για να βγεις. Προφανώς υπάρχουν και πολλές εξαιρέσεις, σταθμοί που κάνουν σωστά τη δουλειά τους. Τώρα, όσον αφορά την αλληλεγγύη μεταξύ των νέων καλλιτεχνών, υπάρχει και μία πολιτική διάσταση μέσα σε αυτό. Θα έπρεπε να επικρατεί η αντίληψη ότι δεν προσπαθούμε να αλληλοβοηθηθούμε απλά και μόνο για να ακουστεί η μουσική μας, αλλά βοηθάμε ο ένας τον άλλο για να πάμε κόντρα, σε τελική ανάλυση, και στο star system, που λειτουργούσε μέχρι πρότινος με γνώμονα το κέρδος. Σήμερα μιλάμε αναγκαστικά με νέους όρους, γιατί δεν υπάρχει κέρδος. Οι άνθρωποι πλέον πληρώνουν για φανεί το έργο τους. Ή πληρώνουν κάποιους καλλιτέχνες για να τους προβάλουν ή λένε ότι κάποιος τους πρόβαλε αποκρύπτοντας ότι έχουν, για παράδειγμα, συγγένεια. Στην πλειοψηφία που παλεύει, όμως, δε νομίζω ότι υφίσταται ακόμα η συνειδητοποίηση που θα δημιουργούσε ένα νέο καλλιτεχνικό ρεύμα, για να κινηθεί με όρους καλλιτεχνικούς πια κόντρα σε όλο αυτό».
Ι.Λ.: «Μήπως κάποια γνωστά ονόματα επαναπαύονται και λίγο στις δάφνες τους; Δεν ανανεώνουν το υλικό τους. Νιώθεις ότι δεν έχουν κάτι νέο να πουν, ότι δεν εξελίσσονται καλλιτεχνικά!».
Δ.Λ.: «Αυτό δεν μπορώ να το κρίνω εγώ. Τις δουλειές του Μάλαμα, ας πούμε, πάντα τις παρακολουθώ. Υπάρχουν κάποιοι, λίγοι, που με πολύ αγώνα και έχοντας αξία κατάφεραν μόνοι τους να εδραιωθούν και δεν αναγκάζονται να παίξουν αυτό το παιχνίδι. Και δεν είναι τυχαίο ότι ο κόσμος τόσα χρόνια τους ακολουθεί. Υπάρχει, όμως, μία άλλη πτυχή. Πολλοί γνωστοί χάνουν τα προνόμια που απολάμβαναν έως τώρα. Δηλαδή, όταν σε προβάλλουν συντονισμένα όλα τα ΜΜΕ και ο Τύπος και έχεις γνωστούς που σε υποστηρίζουν σε αυτά τα μέσα και ταυτόχρονα διαθέτεις και ένα μάνατζερ ή μία εταιρεία μάνατζερ που σε προωθεί, θάβοντας ό,τι δεν περνάει μέσα από αυτές τις διαύλους, όλα αυτά είναι χλιδή. Πρόκειται για συνθήκες ειδικής μεταχείρισης. Επιπλέον, πολλοί από τους γνωστούς είχαν εμπλοκή και με την πολιτική, που έπαιξε ρόλο στην προώθησή τους. Έφτιαξαν όνομα. Τώρα όλα αυτά τίθενται υπό κρίση με τις νέες συνθήκες, οπότε μέσα από τη μεγάλη δεξαμενή των νέων καλλιτεχνών προσπαθούν να αντλήσουν στοιχεία για να εφεύρουν μία νέα καλλιτεχνική ταυτότητα. Για να το πούμε και πιο ξεκάθαρα, κλέβουν στίχους, ιδέες, μουσικές. Κάποιος που λειτουργεί μέσω της κλίκας και χρησιμοποιεί όλο αυτό το σύστημα για να εδραιωθεί πόσο καλλιτέχνης μπορεί να είναι; Εδώ μιλάμε για καλλιτέχνες που ασχολήθηκαν με την τέχνη για να κερδίσουν άλλα πράγματα. Όπως πολύ σωστά έχει πει και ο τραγουδοποιός Γιώργος Χαρατζόγλου: Κάνουνε τέχνη για να βγάλουνε χρήματα, για να γίνουνε διάσημοι, για οποιονδήποτε άλλο λόγο. Ένας καλλιτέχνης, όμως, θα έπρεπε να κάνει τέχνη για να μιλήσει, να εκφραστεί, να μεταφέρει μηνύματα».
Ι.Λ.: «Επιπλέον είσαι και ραδιοφωνικός παραγωγός. Μίλησέ μας για τη ραδιοφωνική σου εκπομπή».
Δ.Λ.: «Εδώ και δύο χρόνια κάνω τη διαδικτυακή εκπομπή με τίτλο Brainessance. Φέτος μεταδίδεται από το clipartradio. Παίζω κυρίως Folk rock αλλά και πολλά άλλα διαφορετικά είδη, όπως Soul, Funk, Blues, World, Jazz, Ethnic, κλασική. Κάνω κάποιες θεματικές εκπομπές, αφιερώματα, παίρνω συνεντεύξεις σε καλλιτέχνες, και όχι μόνο. Προσπαθώ να παίζω κυρίως Folk rock και να προβάλλω καλλιτέχνες που ο κόσμος δεν τους γνωρίζει πολύ στην Ελλάδα, όπως είναι ο Nick Drake, o Johnny Martyn, o Dino Valente, o Phil Ochs, γκρουπ της δεκαετίας του ’70, όπως οι Spriguns of Tolgus. Παίζω όμως και πιο γνωστούς, όπως Bob Dylan, Leonard Cohen κτλ. Σήμερα η Folk έχει γνωρίσει μία αναγέννηση στην Αμερική, στην Αγγλία και σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Είναι μία σκηνή με πολύ ενδιαφέρουν που έχει αρχίσει να αναπτύσσεται πάλι έντονα. Ανταποκρίνεται και ο κόσμος».
Ι.Λ.: «Πώς την εξηγείς αυτή την αναγέννηση; Μοιάζει με επιστροφή στις ρίζες; Δεν εννοώ, βέβαια, την αναπαραγωγή “γονεϊκών” προτύπων. Εννοώ, φυσικά, όντας πειραγμένα και με τη δική τους δημιουργική πνοή. Προσπαθούν να αναπροσδιοριστούν αναζητώντας στοιχεία στο παρελθόν τους;».
Δ.Λ.: «Ναι, αυτό έχει να κάνει και με την εποχή. Η Folk συνδέθηκε τις δεκαετίες του ’60 και του ’70 με τα τραγούδια διαμαρτυρίας. Αυτό για κάποιες δεκαετίες δεν αφορούσε την πλειοψηφία. Έτσι κάπως υποχώρησε και το κύμα της Folk rock. Βέβαια, νέα κύματα στη μουσική διαμορφώνονται συνέχεια. Τα πιο παλιά συνεχίζουν να υπάρχουν, όπως, π.χ., η μέταλ μουσική. Δεν έγινε ποτέ main stream, αλλά δεν έπαψε ποτέ να υπάρχει. Και εξελίσσεται και αυτή. Συμβαίνει με όλα τα είδη αυτό. Απλώς στις μέρες μας ο κόσμος επιστρέφει στο πολιτικό τραγούδι, και λογικό ήταν, ψάχνοντας τις ρίζες του πολιτικού τραγουδιού, να συναντήσει ξανά τη Folk σκηνή».
Ο Δημήτρης είναι ένας ενεργός και ευαισθητοποιημένος πολίτης λόγω των σπουδών του, αλλά και από θέση. Ως οικονομολόγος έχει δημοσιεύσει άρθρα αναφορικά με την Ανάπτυξη της οικονομίας και την προστασία του περιβάλλοντος, επίσης με τη φτώχεια και την ανισότητα σε μεταβατικές οικονομίες σε επιστημονικά περιοδικά, όπως τα «Οικονομικά Χρονικά» κ.ά. Επίσης, μετά τα συγκλονιστικά γεγονότα του Δεκέμβρη του 2008 και τις ταραχές που προκλήθηκαν κυκλοφόρησε στο διαδίκτυο ένα τραγούδι με τίτλο «Η εξέγερση του Δεκέμβρη», το οποίο γρήγορα διαδόθηκε σε διάφορες ιστοσελίδες και μπλογκ. Τρία χρόνια αργότερα, το Δεκέμβριο του 2011, συμμετείχε ως καλεσμένος ομιλητής στη συνάντηση που οργάνωσε το ίδρυμα Ρόζα Λούξεμπουργκ στο Αμβούργο για την κρίση στην Ελλάδα και τα σύγχρονα Ευρωπαϊκά κινήματα. Στη συνέντευξή μας δεν μπορούσαμε παρά να θίξουμε τον προβληματισμό σε σχέση με το τι συμβαίνει στην Ελλάδα σήμερα, αλλά και γενικότερα στο κόσμο την εποχή της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης.
Ι.Λ.: «Ρωτάω πάντα τους ανθρώπους της ηλικίας μας, τους 30 και κάτι. Νομίζω ότι η δική μας η γενιά αποσιωπήθηκε λίγο. Αισθάνομαι ότι οι νεότεροι έχουν πιο δυναμικό λόγο, περισσότερο θράσος. Εμείς σκεφτόμασταν πολύ για να πούμε κάτι και στο τέλος μπορεί και να μην το λέγαμε καθόλου. Υπήρχε μία ατολμία. Μας μεγάλωσαν με την ενοχή του επιτεύγματος των προγενέστερων. Εσύ το αισθάνεσαι αυτό;».
Δ.Λ.: «Ναι, νομίζω ότι εκ των πραγμάτων θα γίνουν και πιο συνειδητοποιημένες και πιο πολιτικοποιημένες οι νέες γενιές. Κάθε γενιά διαμορφώνεται από την εποχή της. Η δική μας ανδρώθηκε σε μία περίοδο ανόδου του βιοτικού επιπέδου της χώρας. Τώρα καλείται να ζήσει σε ένα πολύ χαμηλότερο επίπεδο. Ανατραφήκαμε με καταναλωτικά πρότυπα και με την προσδοκία μίας εξελικτικά καλύτερης ζωής σε οικονομικούς όρους. Στην ενηλικίωσή μας ζήσαμε τη χρυσή, υποτίθεται, εποχή του χρηματιστηρίου. Οι οικονομικές συνθήκες που επικρατούν τώρα έχουν εξισώσει σε κάποιο βαθμό τις γενιές. Τις ίδιες προκλήσεις που αντιμετωπίζει ένας νέος αντιμετωπίζει και κάποιος πολύ μεγαλύτερος. Βρεθήκαμε σε μία ιστορική συγκυρία όπου ο καπιταλισμός δείχνει το άγριο πρόσωπό του και διαλύθηκαν οι αυταπάτες. Η γενιά του ’60, για παράδειγμα, αντιμετώπιζε άλλα θέματα. Η γενιά των 400 πλέον ευρώ, όμως, δεν ξέρω αν έχει συνειδητοποιήσει τι ακριβώς συμβαίνει και ποια θα ήταν η δική της θέση στην επίθεση που γίνεται στους λαούς από το παγκόσμιο κεφάλαιο. Δε βλέπω να γίνεται κάτι. Αντίθετα, όπως είπες και εσύ πριν, βλέπω ότι οι νεότερες γενιές ακριβώς επειδή η εποχή τις ωθεί μαζικά στην πολιτικοποίηση είναι και πιο ενεργητικές».
Ι.Λ.: «Είπες υποτίθεται. Ήταν πλασματικό όλο αυτό. Οι προηγούμενοι μετέφεραν το ενοχικό ότι οι μεταπολεμικές γενιές είχαν οικονομικά προβλήματα, ενώ εμείς τα βρήκαμε έτοιμα. Υπήρχε η προσδοκία για κάτι καλύτερο σε όλους ανεξαιρέτως νομίζω. Πόσο μάλλον στις μεταπολεμικές γενιές, που βίωσαν την πείνα κυριολεκτικά και όλες τις πολιτικές δυσκολίες στη συνέχεια. Και τώρα όλη αυτή η προσδοκία και η οικονομική φούσκα που έφτασε στην κορύφωσή της στα τέλη της δεκαετίας του ’90 κατέληξε σε μία γενικότερη κατάρρευση οικονομική, αξιών. Αν κάποιος δεν έχει βρει την ταυτότητά του, γιατί ευνουχίστηκε, ούτε στην ευνοϊκή στιγμή ούτε στη δύσκολη θα βρει στήριγμα στις κατακτήσεις άλλων. Κάποια πράγματα οφείλουμε μόνοι να τα βρίσκουμε. Συνδέεται και με αυτό που έλεγες πριν για την επινόηση της ταυτότητας κάποιων καλλιτεχνών από την αρχή. Όταν κάποιος έχει γερές βάσεις, δεν το χρειάζεται αυτό ή στο κάτω κάτω θεωρεί δεδομένο πως το ψάξιμο ποτέ δεν τελειώνει. Χρειάζεται και κάποιος χρόνος αφομοίωσης των γεγονότων. Όσο περισσότερο συνηθίζει κάποιος μία κατάσταση, τόσο πιο δύσκολα συνειδητοποιεί και την αλλαγή. Όσο μικρότερος είναι, το χωνεύει. Δεν έχει γνωρίσει κάτι άλλο. Για όλα υπάρχει εξήγηση. Προσωπικά, το θεωρώ χρέος μου να βλέπω γύρω μου και να ξέρω τι μου συμβαίνει».
Δ.Λ.: «Ισχύει αυτό. Αν υπάρχει κάποια ευθύνη στους παλιότερους είναι ότι επαναπαύτηκαν. Αυτό, βέβαια, δεν έγινε από μόνο του. Σε ένα βαθμό επιβλήθηκε κιόλας. Η πολιτικοποίηση και οι αντιδράσεις των δεκαετιών του ’60 και του ’70, που τρομοκράτησαν την τότε άρχουσα τάξη, την οδήγησαν και σε νέους σχεδιασμούς για τη διατήρηση της θέσης της. Τους έθεσε σε εφαρμογή στις πιο αναπτυγμένες χώρες από τη δεκαετία του ’70 και στις λιγότερο αναπτυγμένες, όπως η Ελλάδα, από τη δεκαετία του ’80 και μετά. Έγινε προσπάθεια να επαναπαυτούν οι λαοί και να νομίζουν ότι βιώνουν μία περίοδο ευημερίας. Ενώ ταυτόχρονα το παγκόσμιο κεφάλαιο εδραίωνε τη δύναμή του και προετοιμαζόταν για αυτές τις διαδοχικές κρίσεις που ζούμε τώρα και για τη διαμόρφωση μίας νέας πραγματικότητας».
Ι.Λ.: «Τι πιστεύεις ότι θα γίνει;».
Δ.Λ.: «Νομίζω δεν υπάρχει επιστροφή. Θεωρώ ότι αυτή η κρίση είναι λίγο διαφορετική από τις κρίσεις που διαμόρφωνε το παγκόσμιο κεφάλαιο ανά τακτά χρονικά διαστήματα, προκειμένου να αυξάνει διαρκώς την υπερσυσσώρευση σε λιγότερα χέρια. Ζούμε μία ξεχωριστή φάση του καπιταλισμού που περνά σε ένα νέο στάδιο και σε αυτό η κεϋνσιανή παγίδα δε θα λειτουργήσει. Όσοι ελπίζουν ότι ο καπιταλισμός θα εξυγιάνει τις αγορές, επενδύοντας πάλι χρήματα για να κατασιγαστούν οι κοινωνικές αντιδράσεις, γελιούνται. Σήμερα οι αντιδράσεις αυξάνονται αλματωδώς. Εξεγείρονται λαοί που πριν κάποια χρόνια θα φαινόταν απίθανο. Έχουμε μαζικές κινητοποιήσεις στη Μ. Βρετανία, στο Βέλγιο, στην Αμερική, ασύλληπτα πράγματα πριν κάποιο καιρό. Υπάρχει ένα παγκόσμιο αντικαπιταλιστικό κίνημα που διαμορφώνει την ταυτότητά του. Και αυτό δε συμβαίνει τυχαία. Οφείλεται ακριβώς στο ότι αυτή η κρίση διαφέρει. Αργά ή γρήγορα οι λαοί θα συνειδητοποιήσουν ότι το μεγάλο αφεντικό δε χρειάζεται πλέον τη μεσαία τάξη, για να υπάρξει. Η κατάρρευση της μεσαίας τάξης σημαίνει μία κοινωνία δύο πόλων ουσιαστικά, μίας ολοένα συρρικνούμενης και πιο ισχυρής άρχουσας τάξης από τη μία και των πολλών από την άλλη, που διαμορφώνουν ένα σύγχρονο προλεταριάτο, για να χρησιμοποιήσουμε μία σκουριασμένη έννοια. Ίσως πρέπει να επινοήσουμε νέα ορολογία. Πάντως η μεγάλη πλειονότητα του κόσμου μπαίνει σε νέα εποχή. Όπως κάποτε πέρασε από τη φεουδαρχία στα πρώιμα στάδια του καπιταλισμού, έτσι και τώρα έφτασε η ώρα να αποτιναχτούν τα δεσμά του καπιταλιστικού συστήματος και να οδηγηθούμε σε κάτι νέο. Ταυτόχρονα πρέπει να τελειώνουμε με την κάλπικη και φαιδρή αστική δημοκρατία και να αναζητήσουμε διέξοδο προς την άμεση δημοκρατία».
Ι.Λ.: «Ίσως ο καπιταλισμός να πνέει τα λοίσθια, αλλά σίγουρα υπάρχουν ισχυρές αντιδράσεις σε σχέση με την κατάσταση όπως διαμορφώνεται. Ένας χώρος που μέχρι πρότινος έδινε ελπίδα για μία ελευθερία κινήσεων ήταν το διαδίκτυο. Παρόλα αυτά βλέπουμε ότι ο έλεγχος υφίσταται και εισχωρεί με διάφορους τρόπους. Όπως είναι, για παράδειγμα, όλη αυτή η ιστορία με την ACTA. Εσύ είσαι ένας άνθρωπος που κινήθηκες και κινείσαι πολύ διαδικτυακά. Τι άποψη έχεις γι’ αυτό;».
Δ.Λ.: «Αυτό έχει ξεκινήσει εδώ και χρόνια. Στην Αμερική, στην Αυστραλία, στη Γερμανία υπήρχε ήδη. Και εδώ συνέβαινε άτυπα και ανεπίσημα. Ήταν συχνό το φαινόμενο ανεξάρτητες φωνές στο διαδίκτυο ξαφνικά να χάνονται. Τώρα αυτό θα λειτουργήσει και στη χώρα μας επίσημα και συστηματικά. Με το πρόσχημα παροχής ασφάλειας, βέβαια. Όπως γίνεται συνήθως. Τρομοκρατούν και με πρόφαση την ασφάλεια καταλύουν τις ελευθερίες και τα δικαιώματά μας. Το διαδίκτυο σίγουρα δίνει μία σημαντική ευκαιρία για την αυτοοργάνωση των λαών, αλλά η λύση δε θα έρθει από εκεί. Ακόμα και αν έφταναν στο σημείο να ελέγξουν πλήρως το διαδίκτυο, που δε γίνεται πρακτικά, πάλι δε θα ήταν καταλυτικό για το παγκόσμιο αντικαπιταλιστικό κίνημα. Η λύση θα έρθει από μία συνειδητοποιημένη πλειονότητα ανθρώπων που θα αποφασίσουν να αυτοοργανωθούν και να καταλύσουν τον καπιταλισμό στην ουσία του. Δηλαδή στα μέσα παραγωγής με απεργίες διαρκείας, με κατάληψη των μέσων παραγωγής, με κατάργηση της ατομικής ιδιοκτησίας στα μέσα παραγωγής. Και με την άμεση δημοκρατία. Αυτό έχει αρχίσει να συμβαίνει σήμερα με ταχείς ρυθμούς αν σκεφτείς ότι πριν 3 χρόνια, αν μιλούσες για άμεση δημοκρατία, θα σε κοιτούσαν με μισό μάτι, ενώ σήμερα αμφισβητείται παντού η ποιότητα των δυτικών δημοκρατιών. Το θέμα είναι πώς θα απαντήσει το παγκόσμιο κεφάλαιο. Μάλλον με πιο πολλές κρίσεις. Τελικά ο κόσμος θα δει την ουσία; Θα το δούμε αυτό».
Ι.Λ.: «Η διαδικτυακή κοινότητα δίνει την ευκαιρία σε ανθρώπους που σε άλλη περίπτωση δε θα ακούγονταν να ακουστούν. Τι γνώμη έχεις για τη σχέση πολιτικής και διαδικτύου;».
Δ.Λ.: «Σαφώς το γεγονός ότι σήμερα έχεις πρόσβαση σε πληροφορίες που άλλοτε δε θα έβρισκες είναι ένα πρώτο βήμα για την εφαρμογή της Δημοκρατίας και περισσότερης ελευθερίας. Παίζει καταλυτικό ρόλο το διαδίκτυο. Από τη μία γωνιά του πλανήτη στην άλλη ανταλλάσσονται πληροφορίες που τα επίσημα μέσα δε θα ανακοίνωναν. Όλη αυτή η ιστορία με την προβοκάτσια και το παρακράτος έως πρόσφατα ήταν γνωστή σε συγκεκριμένους πολιτικοποιημένους χώρους. Σήμερα είναι ξεκάθαρο πλέον στον πιο πολύ κόσμο χάρις στο διαδίκτυο και στην τεχνολογία. Για πρώτη φορά ένας διαδηλωτής μπορεί να καταγράψει το παρακράτος εν δράσει και να το βγάλει μετά στο διαδίκτυο».
Ι.Λ.: «Όχι μετά, εκείνη τη στιγμή. Στέλνει ο διαδηλωτής μήνυμα στο twitter την ώρα που διώχνουν τις κάμερες και δε θα το δει κανείς στην τηλεόραση. Τα κανάλια θα παίζουν άσχετα ή επαναλήψεις λόγω απεργιών και η πληροφορία θα είναι διαθέσιμη μόνο διαδικτυακά. Αργότερα ενδέχεται να περάσει στα επίσημα μέσα στα ψιλά. Αυτή ήταν εξαρχής η στοχοθέτηση εξάλλου. Το παρακράτος με τη σύγχρονη έννοια του όρου σε ένα ποσοστό ανθρώπων, που είναι πιο συντηρητικοί ή που δεν ασχολούνται με το διαδίκτυο, φαίνεται ακόμα ως θεωρία συνωμοσίας, όσο κι αν φαίνεται υπερβολικό».
Δ.Λ.: «Έχει ξεκινήσει μία ζύμωση, όμως, που, ακόμα κι αν τεθεί υπό έλεγχο το διαδίκτυο, δε θα τη σταματήσουν».
Ι.Λ.: «Το διαδίκτυο υποστηρίζει αυτή τη ζύμωση. Είναι συνυφασμένο με τη νέα εποχή ως προϊόν της. Είναι κομμάτι της νέας ιστορικής πραγματικότητας και τα γεγονότα διαμορφώνονται και μέσα από εκεί».
Δ.Λ.: «Σίγουρα».
Όσο μιλούσαμε με το Δημήτρη αναρωτιόμουν πόσο διαφορετικοί ήμασταν 14 χρόνια νωρίτερα. Πόσο διαφορετικές είχαν υπάρξει οι προσδοκίες μας και σε ποιο βαθμό καταφέραμε στο χρόνο που μεσολάβησε να υλοποιήσουμε ένα μέρος, έστω μικρό, των ονείρων μας.
Σίγουρα στην παρακαταθήκη των εμπειριών του ο καθένας μας θα είχε πολλά να προβάλλει: ικανοποιήσεις, απογοητεύσεις, διαψεύσεις, στραβοτιμονιές. Με χαρά διαπίστωνα ότι το μονοπάτι συνέχιζε να διαγράφεται και δεν είχε χαθεί ο προσανατολισμός. Διέκρινα μία σαφή επιμονή στο σχεδιασμό του και ταυτόχρονα μία φροντίδα στη διατήρηση και ανάδειξη των ήδη κατακτημένων χιλιομέτρων.
Με θλίψη, ωστόσο, εντόπιζα και στους δύο την ίδια ταραχή, την ίδια ανασφάλεια για το μέλλον. Την αβεβαιότητα του αν αύριο, όχι μεθαύριο ή του χρόνου αλλά αύριο, όλα αυτά θα συνεχίσουν να υπάρχουν και να εξελίσσονται, έστω με ρυθμούς χελώνας, ή αν θα φυσήξει απροειδοποίητα ένας δυνατός αέρας εξαφανίζοντας σε μια του ριπή όλα τα σποράκια με τα οποία ο προνοητικός Κοντορεβιθούλης γονιμοποιούσε την πορεία του.
Ας ελπίσουμε ότι αυτοί οι σπόροι θα σταθούν πιο τυχεροί από ό,τι στο παραμύθι. Εκεί τους έφαγαν τα πουλιά. Εδώ ευχόμαστε να ανθίσουν ομορφαίνοντας όχι μόνο το μονοπάτι αλλά και όλο τον περίγυρο. Καλή επιτυχία, λοιπόν, Δημήτρη στο νέο δίσκο, στη ραδιοφωνική εκπομπή Brainessance, στις live συναυλίες σου, στην υλοποίηση των δημιουργικών ιδεών σου πάντα με υγεία και πίστη στο δύσκολο δρόμο που διάλεξες να ακολουθήσεις!
Ι.Λ.: «Ας ολοκληρώσουμε με μία θετική σκέψη».
Δ.Λ.: «Νομίζω ότι ζούμε σε μία περίοδο που θα γεννήσει κάτι καινούριο και δεν είμαι απαισιόδοξος. Η παγκόσμια συζήτηση για την άμεση δημοκρατία είναι ό,τι πιο σημαντικό έχει γίνει τις τελευταίες δεκαετίας. Είμαι αισιόδοξος. Θα αναγκαστούμε, αν θες, να δούμε την αλήθεια ξεκάθαρα και θα πάψουμε να δεχόμαστε έναν παθητικό ρόλο μέσα στο ιστορικό γίγνεσθαι».
Ιουλία Λυμπεροπούλου για το CityMag.
Φωτογραφία εξωφύλλου: Alex Coitus
Φωτογραφίες: Ιουλία Λυμπεροπούλου
Για όποιον ενδιαφέρεται να παρακολουθήσει το Δημήτρη Λάμπο ζωντανά:
Παρασκευή 11 Μαΐου 2012 και ώρα 22.30
Ο Δημήτρης Λάμπος & οι the Dark Lights ζωντανά στον ΠΥΡΗΝΑ
(Μιχαλακοπούλου και Διοχάρους 11)
Την Παρασκευή 11Μαΐου οι Δημήτρης Λάμπος & the Dark Lights θα παρουσιάσουν στον ΠΥΡΗΝΑ τα τραγούδια του δίσκου «Μη σε φοβίσει η αγέλη» καθώς και μερικά ανέκδοτα τραγούδια από το αγγλόφωνο άλμπουμ που ετοιμάζουν αυτή την περίοδο.
Dark Lights είναιοι: Κώστας Στεφόπουλος (κρουστά ‒ πνευστά), Σταύρος Παργινός (τσέλο), Αλέκος Μονοκάνδυλος (φλάουτο, σαξόφωνο) και Μανώλης Χρυσάνθου (κιθάρα ‒ κρουστά).
Φιλική συμμετοχή: Δανάη Παναγιωτοπούλου, Κωνσταντίνος Πελεκάνος.
Τη συναυλία θα συνοδεύει προβολή video art.
Τιμή εισόδου: 10 ευρώ με ποτό.
Μπορείτε επίσης να ακούσετε και να δείτε:
Ανάγνωση αποσπασμάτων από την Ιστορία ενός Μισανθρώπου από το συγγραφέα:
http://www.myspace.com/misanthropepoem
Βιντεάκια με τραγούδια:
Το τραγούδι «Η αγέλη» από τον πρώτο δίσκο του Δημήτρη Λάμπου «Μη σε φοβίσει η αγέλη» σε παραγωγή Στάθη Δρογώση:
http://www.youtube.com/watch?v=QMm4f0aEw4c
«Ονειρολόγιο»: http://www.youtube.com/watch?v=htaNGZjyUgM&feature=related
Τα τραγούδια του άλμπουμ «Μη σε φοβίσει η αγέλη»:
http://soundcloud.com/dimitris-lampos
«Η εξέγερση του Δεκέμβρη»:
http://www.youtube.com/watch?v=g5VeCHaUV98
Κάθε Πέμπτη 4-6 και κάθε Κυριακή 6-8 από το clipartradio.gr ακούτε την εκπομπή Brainessance: http://www.clipartradio.com/
Στοιχεία επικοινωνίας:
E-mail: [email protected]
Facebook: Dimitris Lampos
http://soundcloud.com/dimitris-lampos
Δ.Λ.: «Νομίζω δεν υπάρχει επιστροφή. Θεωρώ ότι αυτή η κρίση είναι λίγο διαφορετική από τις κρίσεις που διαμόρφωνε το παγκόσμιο κεφάλαιο ανά τακτά χρονικά διαστήματα, προκειμένου να αυξάνει διαρκώς την υπερσυσσώρευση σε λιγότερα χέρια. Ζούμε μία ξεχωριστή φάση του καπιταλισμού που περνά σε ένα νέο στάδιο και σε αυτό η κεϋνσιανή παγίδα δε θα λειτουργήσει. Όσοι ελπίζουν ότι ο καπιταλισμός θα εξυγιάνει τις αγορές, επενδύοντας πάλι χρήματα για να κατασιγαστούν οι κοινωνικές αντιδράσεις, γελιούνται. Σήμερα οι αντιδράσεις αυξάνονται αλματωδώς. Εξεγείρονται λαοί που πριν κάποια χρόνια θα φαινόταν απίθανο. Έχουμε μαζικές κινητοποιήσεις στη Μ. Βρετανία, στο Βέλγιο, στην Αμερική, ασύλληπτα πράγματα πριν κάποιο καιρό. Υπάρχει ένα παγκόσμιο αντικαπιταλιστικό κίνημα που διαμορφώνει την ταυτότητά του. Και αυτό δε συμβαίνει τυχαία. Οφείλεται ακριβώς στο ότι αυτή η κρίση διαφέρει. Αργά ή γρήγορα οι λαοί θα συνειδητοποιήσουν ότι το μεγάλο αφεντικό δε χρειάζεται πλέον τη μεσαία τάξη, για να υπάρξει. Η κατάρρευση της μεσαίας τάξης σημαίνει μία κοινωνία δύο πόλων ουσιαστικά, μίας ολοένα συρρικνούμενης και πιο ισχυρής άρχουσας τάξης από τη μία και των πολλών από την άλλη, που διαμορφώνουν ένα σύγχρονο προλεταριάτο, για να χρησιμοποιήσουμε μία σκουριασμένη έννοια. Ίσως πρέπει να επινοήσουμε νέα ορολογία. Πάντως η μεγάλη πλειονότητα του κόσμου μπαίνει σε νέα εποχή. Όπως κάποτε πέρασε από τη φεουδαρχία στα πρώιμα στάδια του καπιταλισμού, έτσι και τώρα έφτασε η ώρα να αποτιναχτούν τα δεσμά του καπιταλιστικού συστήματος και να οδηγηθούμε σε κάτι νέο. Ταυτόχρονα πρέπει να τελειώνουμε με την κάλπικη και φαιδρή αστική δημοκρατία και να αναζητήσουμε διέξοδο προς την άμεση δημοκρατία».
Ι.Λ.: «Ίσως ο καπιταλισμός να πνέει τα λοίσθια, αλλά σίγουρα υπάρχουν ισχυρές αντιδράσεις σε σχέση με την κατάσταση όπως διαμορφώνεται. Ένας χώρος που μέχρι πρότινος έδινε ελπίδα για μία ελευθερία κινήσεων ήταν το διαδίκτυο. Παρόλα αυτά βλέπουμε ότι ο έλεγχος υφίσταται και εισχωρεί με διάφορους τρόπους. Όπως είναι, για παράδειγμα, όλη αυτή η ιστορία με την ACTA. Εσύ είσαι ένας άνθρωπος που κινήθηκες και κινείσαι πολύ διαδικτυακά. Τι άποψη έχεις γι’ αυτό;».
Δ.Λ.: «Αυτό έχει ξεκινήσει εδώ και χρόνια. Στην Αμερική, στην Αυστραλία, στη Γερμανία υπήρχε ήδη. Και εδώ συνέβαινε άτυπα και ανεπίσημα. Ήταν συχνό το φαινόμενο ανεξάρτητες φωνές στο διαδίκτυο ξαφνικά να χάνονται. Τώρα αυτό θα λειτουργήσει και στη χώρα μας επίσημα και συστηματικά. Με το πρόσχημα παροχής ασφάλειας, βέβαια. Όπως γίνεται συνήθως. Τρομοκρατούν και με πρόφαση την ασφάλεια καταλύουν τις ελευθερίες και τα δικαιώματά μας. Το διαδίκτυο σίγουρα δίνει μία σημαντική ευκαιρία για την αυτοοργάνωση των λαών, αλλά η λύση δε θα έρθει από εκεί. Ακόμα και αν έφταναν στο σημείο να ελέγξουν πλήρως το διαδίκτυο, που δε γίνεται πρακτικά, πάλι δε θα ήταν καταλυτικό για το παγκόσμιο αντικαπιταλιστικό κίνημα. Η λύση θα έρθει από μία συνειδητοποιημένη πλειονότητα ανθρώπων που θα αποφασίσουν να αυτοοργανωθούν και να καταλύσουν τον καπιταλισμό στην ουσία του. Δηλαδή στα μέσα παραγωγής με απεργίες διαρκείας, με κατάληψη των μέσων παραγωγής, με κατάργηση της ατομικής ιδιοκτησίας στα μέσα παραγωγής. Και με την άμεση δημοκρατία. Αυτό έχει αρχίσει να συμβαίνει σήμερα με ταχείς ρυθμούς αν σκεφτείς ότι πριν 3 χρόνια, αν μιλούσες για άμεση δημοκρατία, θα σε κοιτούσαν με μισό μάτι, ενώ σήμερα αμφισβητείται παντού η ποιότητα των δυτικών δημοκρατιών. Το θέμα είναι πώς θα απαντήσει το παγκόσμιο κεφάλαιο. Μάλλον με πιο πολλές κρίσεις. Τελικά ο κόσμος θα δει την ουσία; Θα το δούμε αυτό».
Ι.Λ.: «Η διαδικτυακή κοινότητα δίνει την ευκαιρία σε ανθρώπους που σε άλλη περίπτωση δε θα ακούγονταν να ακουστούν. Τι γνώμη έχεις για τη σχέση πολιτικής και διαδικτύου;».
Δ.Λ.: «Σαφώς το γεγονός ότι σήμερα έχεις πρόσβαση σε πληροφορίες που άλλοτε δε θα έβρισκες είναι ένα πρώτο βήμα για την εφαρμογή της Δημοκρατίας και περισσότερης ελευθερίας. Παίζει καταλυτικό ρόλο το διαδίκτυο. Από τη μία γωνιά του πλανήτη στην άλλη ανταλλάσσονται πληροφορίες που τα επίσημα μέσα δε θα ανακοίνωναν. Όλη αυτή η ιστορία με την προβοκάτσια και το παρακράτος έως πρόσφατα ήταν γνωστή σε συγκεκριμένους πολιτικοποιημένους χώρους. Σήμερα είναι ξεκάθαρο πλέον στον πιο πολύ κόσμο χάρις στο διαδίκτυο και στην τεχνολογία. Για πρώτη φορά ένας διαδηλωτής μπορεί να καταγράψει το παρακράτος εν δράσει και να το βγάλει μετά στο διαδίκτυο».
Ι.Λ.: «Όχι μετά, εκείνη τη στιγμή. Στέλνει ο διαδηλωτής μήνυμα στο twitter την ώρα που διώχνουν τις κάμερες και δε θα το δει κανείς στην τηλεόραση. Τα κανάλια θα παίζουν άσχετα ή επαναλήψεις λόγω απεργιών και η πληροφορία θα είναι διαθέσιμη μόνο διαδικτυακά. Αργότερα ενδέχεται να περάσει στα επίσημα μέσα στα ψιλά. Αυτή ήταν εξαρχής η στοχοθέτηση εξάλλου. Το παρακράτος με τη σύγχρονη έννοια του όρου σε ένα ποσοστό ανθρώπων, που είναι πιο συντηρητικοί ή που δεν ασχολούνται με το διαδίκτυο, φαίνεται ακόμα ως θεωρία συνωμοσίας, όσο κι αν φαίνεται υπερβολικό».
Δ.Λ.: «Έχει ξεκινήσει μία ζύμωση, όμως, που, ακόμα κι αν τεθεί υπό έλεγχο το διαδίκτυο, δε θα τη σταματήσουν».
Ι.Λ.: «Το διαδίκτυο υποστηρίζει αυτή τη ζύμωση. Είναι συνυφασμένο με τη νέα εποχή ως προϊόν της. Είναι κομμάτι της νέας ιστορικής πραγματικότητας και τα γεγονότα διαμορφώνονται και μέσα από εκεί».
Δ.Λ.: «Σίγουρα».
Όσο μιλούσαμε με το Δημήτρη αναρωτιόμουν πόσο διαφορετικοί ήμασταν 14 χρόνια νωρίτερα. Πόσο διαφορετικές είχαν υπάρξει οι προσδοκίες μας και σε ποιο βαθμό καταφέραμε στο χρόνο που μεσολάβησε να υλοποιήσουμε ένα μέρος, έστω μικρό, των ονείρων μας.
Σίγουρα στην παρακαταθήκη των εμπειριών του ο καθένας μας θα είχε πολλά να προβάλλει: ικανοποιήσεις, απογοητεύσεις, διαψεύσεις, στραβοτιμονιές. Με χαρά διαπίστωνα ότι το μονοπάτι συνέχιζε να διαγράφεται και δεν είχε χαθεί ο προσανατολισμός. Διέκρινα μία σαφή επιμονή στο σχεδιασμό του και ταυτόχρονα μία φροντίδα στη διατήρηση και ανάδειξη των ήδη κατακτημένων χιλιομέτρων.
Με θλίψη, ωστόσο, εντόπιζα και στους δύο την ίδια ταραχή, την ίδια ανασφάλεια για το μέλλον. Την αβεβαιότητα του αν αύριο, όχι μεθαύριο ή του χρόνου αλλά αύριο, όλα αυτά θα συνεχίσουν να υπάρχουν και να εξελίσσονται, έστω με ρυθμούς χελώνας, ή αν θα φυσήξει απροειδοποίητα ένας δυνατός αέρας εξαφανίζοντας σε μια του ριπή όλα τα σποράκια με τα οποία ο προνοητικός Κοντορεβιθούλης γονιμοποιούσε την πορεία του.
Ας ελπίσουμε ότι αυτοί οι σπόροι θα σταθούν πιο τυχεροί από ό,τι στο παραμύθι. Εκεί τους έφαγαν τα πουλιά. Εδώ ευχόμαστε να ανθίσουν ομορφαίνοντας όχι μόνο το μονοπάτι αλλά και όλο τον περίγυρο. Καλή επιτυχία, λοιπόν, Δημήτρη στο νέο δίσκο, στη ραδιοφωνική εκπομπή Brainessance, στις live συναυλίες σου, στην υλοποίηση των δημιουργικών ιδεών σου πάντα με υγεία και πίστη στο δύσκολο δρόμο που διάλεξες να ακολουθήσεις!
Ι.Λ.: «Ας ολοκληρώσουμε με μία θετική σκέψη».
Δ.Λ.: «Νομίζω ότι ζούμε σε μία περίοδο που θα γεννήσει κάτι καινούριο και δεν είμαι απαισιόδοξος. Η παγκόσμια συζήτηση για την άμεση δημοκρατία είναι ό,τι πιο σημαντικό έχει γίνει τις τελευταίες δεκαετίας. Είμαι αισιόδοξος. Θα αναγκαστούμε, αν θες, να δούμε την αλήθεια ξεκάθαρα και θα πάψουμε να δεχόμαστε έναν παθητικό ρόλο μέσα στο ιστορικό γίγνεσθαι».
Ιουλία Λυμπεροπούλου για το CityMag.
Φωτογραφία εξωφύλλου: Alex Coitus
Φωτογραφίες: Ιουλία Λυμπεροπούλου
Για όποιον ενδιαφέρεται να παρακολουθήσει το Δημήτρη Λάμπο ζωντανά:
Παρασκευή 11 Μαΐου 2012 και ώρα 22.30
Ο Δημήτρης Λάμπος & οι the Dark Lights ζωντανά στον ΠΥΡΗΝΑ
(Μιχαλακοπούλου και Διοχάρους 11)
Την Παρασκευή 11Μαΐου οι Δημήτρης Λάμπος & the Dark Lights θα παρουσιάσουν στον ΠΥΡΗΝΑ τα τραγούδια του δίσκου «Μη σε φοβίσει η αγέλη» καθώς και μερικά ανέκδοτα τραγούδια από το αγγλόφωνο άλμπουμ που ετοιμάζουν αυτή την περίοδο.
Dark Lights είναιοι: Κώστας Στεφόπουλος (κρουστά ‒ πνευστά), Σταύρος Παργινός (τσέλο), Αλέκος Μονοκάνδυλος (φλάουτο, σαξόφωνο) και Μανώλης Χρυσάνθου (κιθάρα ‒ κρουστά).
Φιλική συμμετοχή: Δανάη Παναγιωτοπούλου, Κωνσταντίνος Πελεκάνος.
Τη συναυλία θα συνοδεύει προβολή video art.
Τιμή εισόδου: 10 ευρώ με ποτό.
Μπορείτε επίσης να ακούσετε και να δείτε:
Ανάγνωση αποσπασμάτων από την Ιστορία ενός Μισανθρώπου από το συγγραφέα:
http://www.myspace.com/misanthropepoem
Βιντεάκια με τραγούδια:
Το τραγούδι «Η αγέλη» από τον πρώτο δίσκο του Δημήτρη Λάμπου «Μη σε φοβίσει η αγέλη» σε παραγωγή Στάθη Δρογώση:
http://www.youtube.com/watch?v=QMm4f0aEw4c
«Ονειρολόγιο»: http://www.youtube.com/watch?v=htaNGZjyUgM&feature=related
Τα τραγούδια του άλμπουμ «Μη σε φοβίσει η αγέλη»:
http://soundcloud.com/dimitris-lampos
«Η εξέγερση του Δεκέμβρη»:
http://www.youtube.com/watch?v=g5VeCHaUV98
Κάθε Πέμπτη 4-6 και κάθε Κυριακή 6-8 από το clipartradio.gr ακούτε την εκπομπή Brainessance: http://www.clipartradio.com/
Στοιχεία επικοινωνίας:
E-mail: [email protected]
Facebook: Dimitris Lampos
http://soundcloud.com/dimitris-lampos
