Η δύναμη του φόβου;
γράφει η Νεφέλη Π.Ζ.
«Ξέρεις τι είναι να φοβάσαι και να μην μπορείς να μιλήσεις;»
Μια φράση που καταδυναστεύει πολλούς, ίσως τους περισσότερους από εμάς.
Ο φόβος είναι μία φυσιολογική αμυντική αντίδραση του οργανισμού, που, για να ενεργοποιηθεί, δεν απαιτείται συνειδητή σκέψη. Ο φόβος θα μπορούσε επίσης να είναι μία στιγμιαία αντίδραση σε κάτι που συμβαίνει στο παρόν. Όταν, όμως, ο φόβος συνεχίζει να υφίσταται, ενώ δεν υπάρχει πραγματικός κίνδυνος, όπως σε καταστάσεις που δημιουργούν υπερβολικό στρες, τότε μετατρέπεται σε φοβία και γίνεται εμπόδιο στη φυσιολογική αντιμετώπιση εκ μέρους του ατόμου της καθημερινότητάς του. Η φοβία είναι ένας επίμονος και παράλογος φόβος για κάποιο συγκεκριμένο αντικείμενο ή κατάσταση, που έχει ως αποτέλεσμα την επιθυμία αποφυγής αυτού του αντικειμένου, που στην πραγματικότητα δεν αποτελεί σπουδαία πηγή κινδύνου. Αυτός, λοιπόν, είναι ο ορισμός και ο διαχωρισμός των λέξεων φόβος ‒ φοβία, που μας δίνουν οι ειδικοί. Ο φόβος βρίσκεται πίσω από καταστάσεις και πρόσωπα. Δε θα σταθώ στους συνήθεις φόβους που ήδη γνωρίζουμε, όπως ο φόβος του αγνώστου, της μοναξιάς, του πόνου, του θανάτου, που είναι λίγο πολύ κοινοί για όλους μας. Ούτε, φυσικά, είμαι ειδικός, για να το αναλύσω επιστημονικά. Αφορμή του συγκεκριμένου άρθρου στάθηκε μία διαφήμιση στην οποία αναφέρεται η φράση: «Ξέρεις τι είναι να φοβάσαι και να μην μπορείς να μιλήσεις;». Αμέσως άρχισα να αναρωτιέμαι πόσους ανθρώπους μπορεί να αφορά! Πόσοι φοβούνται μία κατάσταση ή ένα πρόσωπο; Φαινομενικά είναι ίσως γελοίο να υπάρχουν φοβίες, και όσοι δεν έχουν φοβίες με μεγάλη ευκολία κάνουν τους «ειδικούς» δίνοντας άτοπες συμβουλές. Αυτές, ωστόσο, υπάρχουν και προέρχονται από το υποσυνείδητο, περιμένοντας την κατάλληλη στιγμή για να βγουν στην επιφάνεια. Κάποιο παιδικό βίωμα, κάποιο μετατραυματικό σοκ, μία απρόσμενη άσχημη εμπειρία και ένα σωρό ακόμα καταστάσεις υποκρύπτονται κάτω από τις διάφορες φοβίες. Αν ο φόβος που έγινε φοβία υπάρχει για μία κατάσταση, το αντιμετωπίζεις με την κατά μέτωπο επίθεση. Με κάποιες ειδικές τεχνικές που σου προτείνουν οι ψυχολόγοι και με πολύ πείσμα και πίστη στον εαυτό σου δουλεύεις αυτό που φοβάσαι. Αν όμως ο φόβος που έγινε φοβία αφορά ένα πρόσωπο, κάνεις το ίδιο; Μπορεί κάποιος να απελευθερωθεί ολοκληρωτικά από ένα πρόσωπο που φοβάται; Νομίζω πως οι περισσότεροι θα λέγαμε «ναι». Ίσως να θέλει μόνο πιο πολύ θάρρος να το πολεμήσεις από το να ξεπεράσεις ένα φόβο που προκαλεί μία κατάσταση από ό,τι ένας άνθρωπος.
Μήπως όλοι οι φόβοι που γίνονται φοβίες προέρχονται πάντα από τους ανθρώπους; Ακόμα και αν φοβόμαστε μία κατάσταση, είναι πιθανόν να «φταίει» ένας άνθρωπος που ηθελημένα ή όχι δημιούργησε την κατάσταση; Και ποιοι άνθρωποι δημιουργούν φόβο στους άλλους; Συνήθως είναι οι ανασφαλείς, αυτοί που νοσούν πνευματικά και θεωρούν πως προκαλώντας φόβο στους άλλους έχουν εξουσία. Μία εξουσία που δεν μπόρεσαν να κερδίσουν με άλλον τρόπο στη ζωή τους και τη διεκδικούν προκαλώντας φόβο. Είναι επίσης άνθρωποι οι οποίοι ένιωσαν φόβο μέσα από κάποιο βίωμά τους, και από την ανασφάλεια που τους διακατέχει πάλι κάνουν ό,τι περνάει από το χέρι τους, προκειμένου να φοβίσουν με τη σειρά τους άλλους ανθρώπους. Φαύλος κύκλος.
Και ως γνωστό ο φόβος όσο τρέφεται πολλαπλασιάζεται. Τα τελευταία χρόνια πολλαπλασιάζεται με ταχύτητα φωτός, γιατί σε όλους τους τομείς πια επικρατεί η ανασφάλεια και η αβεβαιότητα.
«Ξέρεις τι είναι να φοβάσαι και να μην μπορείς να μιλήσεις;» Αν μιλούσαμε; Αν θέλαμε στ’ αλήθεια να είμαστε ελεύθεροι και τελικά μιλούσαμε; Αν δε φοβόμασταν πρώτα απ’ όλα τον εαυτό μας και μιλούσαμε; Γιατί, δυστυχώς, πέρα από οποιαδήποτε κατάσταση ή άνθρωπο που φοβόμαστε, κυρίως φοβόμαστε τον ίδιο μας τον εαυτό! Είναι έτοιμος να δεχθεί την ελευθερία ή βολεύτηκε μέσα στο φόβο και σιωπά; Βολεύεται όμως άραγε κανείς στο φόβο;
Η δύναμη του φόβου είναι ίσως πιο ισχυρή και από τη δύναμη της συνήθειας.
Κλείνω με μία ενδεικτική στροφή από το ποίημα της Κικής Δημουλά με τίτλο «Ο πληθυντικός αριθμός», που είναι επίκαιρο όσο ποτέ!
Ο φόβος,
όνομα ουσιαστικόν
στην αρχή ενικός αριθμός
και μετά πληθυντικός:
οι φόβοι.
Οι φόβοι
για όλα από δω και πέρα.
Νεφέλη Π.Ζ.
Μια φράση που καταδυναστεύει πολλούς, ίσως τους περισσότερους από εμάς.
Ο φόβος είναι μία φυσιολογική αμυντική αντίδραση του οργανισμού, που, για να ενεργοποιηθεί, δεν απαιτείται συνειδητή σκέψη. Ο φόβος θα μπορούσε επίσης να είναι μία στιγμιαία αντίδραση σε κάτι που συμβαίνει στο παρόν. Όταν, όμως, ο φόβος συνεχίζει να υφίσταται, ενώ δεν υπάρχει πραγματικός κίνδυνος, όπως σε καταστάσεις που δημιουργούν υπερβολικό στρες, τότε μετατρέπεται σε φοβία και γίνεται εμπόδιο στη φυσιολογική αντιμετώπιση εκ μέρους του ατόμου της καθημερινότητάς του. Η φοβία είναι ένας επίμονος και παράλογος φόβος για κάποιο συγκεκριμένο αντικείμενο ή κατάσταση, που έχει ως αποτέλεσμα την επιθυμία αποφυγής αυτού του αντικειμένου, που στην πραγματικότητα δεν αποτελεί σπουδαία πηγή κινδύνου. Αυτός, λοιπόν, είναι ο ορισμός και ο διαχωρισμός των λέξεων φόβος ‒ φοβία, που μας δίνουν οι ειδικοί. Ο φόβος βρίσκεται πίσω από καταστάσεις και πρόσωπα. Δε θα σταθώ στους συνήθεις φόβους που ήδη γνωρίζουμε, όπως ο φόβος του αγνώστου, της μοναξιάς, του πόνου, του θανάτου, που είναι λίγο πολύ κοινοί για όλους μας. Ούτε, φυσικά, είμαι ειδικός, για να το αναλύσω επιστημονικά. Αφορμή του συγκεκριμένου άρθρου στάθηκε μία διαφήμιση στην οποία αναφέρεται η φράση: «Ξέρεις τι είναι να φοβάσαι και να μην μπορείς να μιλήσεις;». Αμέσως άρχισα να αναρωτιέμαι πόσους ανθρώπους μπορεί να αφορά! Πόσοι φοβούνται μία κατάσταση ή ένα πρόσωπο; Φαινομενικά είναι ίσως γελοίο να υπάρχουν φοβίες, και όσοι δεν έχουν φοβίες με μεγάλη ευκολία κάνουν τους «ειδικούς» δίνοντας άτοπες συμβουλές. Αυτές, ωστόσο, υπάρχουν και προέρχονται από το υποσυνείδητο, περιμένοντας την κατάλληλη στιγμή για να βγουν στην επιφάνεια. Κάποιο παιδικό βίωμα, κάποιο μετατραυματικό σοκ, μία απρόσμενη άσχημη εμπειρία και ένα σωρό ακόμα καταστάσεις υποκρύπτονται κάτω από τις διάφορες φοβίες. Αν ο φόβος που έγινε φοβία υπάρχει για μία κατάσταση, το αντιμετωπίζεις με την κατά μέτωπο επίθεση. Με κάποιες ειδικές τεχνικές που σου προτείνουν οι ψυχολόγοι και με πολύ πείσμα και πίστη στον εαυτό σου δουλεύεις αυτό που φοβάσαι. Αν όμως ο φόβος που έγινε φοβία αφορά ένα πρόσωπο, κάνεις το ίδιο; Μπορεί κάποιος να απελευθερωθεί ολοκληρωτικά από ένα πρόσωπο που φοβάται; Νομίζω πως οι περισσότεροι θα λέγαμε «ναι». Ίσως να θέλει μόνο πιο πολύ θάρρος να το πολεμήσεις από το να ξεπεράσεις ένα φόβο που προκαλεί μία κατάσταση από ό,τι ένας άνθρωπος.
Μήπως όλοι οι φόβοι που γίνονται φοβίες προέρχονται πάντα από τους ανθρώπους; Ακόμα και αν φοβόμαστε μία κατάσταση, είναι πιθανόν να «φταίει» ένας άνθρωπος που ηθελημένα ή όχι δημιούργησε την κατάσταση; Και ποιοι άνθρωποι δημιουργούν φόβο στους άλλους; Συνήθως είναι οι ανασφαλείς, αυτοί που νοσούν πνευματικά και θεωρούν πως προκαλώντας φόβο στους άλλους έχουν εξουσία. Μία εξουσία που δεν μπόρεσαν να κερδίσουν με άλλον τρόπο στη ζωή τους και τη διεκδικούν προκαλώντας φόβο. Είναι επίσης άνθρωποι οι οποίοι ένιωσαν φόβο μέσα από κάποιο βίωμά τους, και από την ανασφάλεια που τους διακατέχει πάλι κάνουν ό,τι περνάει από το χέρι τους, προκειμένου να φοβίσουν με τη σειρά τους άλλους ανθρώπους. Φαύλος κύκλος.
Και ως γνωστό ο φόβος όσο τρέφεται πολλαπλασιάζεται. Τα τελευταία χρόνια πολλαπλασιάζεται με ταχύτητα φωτός, γιατί σε όλους τους τομείς πια επικρατεί η ανασφάλεια και η αβεβαιότητα.
«Ξέρεις τι είναι να φοβάσαι και να μην μπορείς να μιλήσεις;» Αν μιλούσαμε; Αν θέλαμε στ’ αλήθεια να είμαστε ελεύθεροι και τελικά μιλούσαμε; Αν δε φοβόμασταν πρώτα απ’ όλα τον εαυτό μας και μιλούσαμε; Γιατί, δυστυχώς, πέρα από οποιαδήποτε κατάσταση ή άνθρωπο που φοβόμαστε, κυρίως φοβόμαστε τον ίδιο μας τον εαυτό! Είναι έτοιμος να δεχθεί την ελευθερία ή βολεύτηκε μέσα στο φόβο και σιωπά; Βολεύεται όμως άραγε κανείς στο φόβο;
Η δύναμη του φόβου είναι ίσως πιο ισχυρή και από τη δύναμη της συνήθειας.
Κλείνω με μία ενδεικτική στροφή από το ποίημα της Κικής Δημουλά με τίτλο «Ο πληθυντικός αριθμός», που είναι επίκαιρο όσο ποτέ!
Ο φόβος,
όνομα ουσιαστικόν
στην αρχή ενικός αριθμός
και μετά πληθυντικός:
οι φόβοι.
Οι φόβοι
για όλα από δω και πέρα.
Νεφέλη Π.Ζ.
RSS Feed
