Το έχω ήδη δει ή αλλιώς...
γράφει η Νεφέλη Π.Ζ.
«Déjà vu» στα γαλλικά σημαίνει ότι βλέπουμε κάτι το οποίο έχουμε ξαναδεί. Ωστόσο η όραση δεν είναι η μόνη αίσθηση που μπορεί να δημιουργήσει την εντύπωση επανάληψης μιας εικόνας ‒ εμπειρίας. Η λειτουργία του φαινομένου, επομένως, το οποίο όλοι γνωρίζουμε και οι περισσότεροι έχουμε ζήσει κάποια στιγμή, δεν εξαρτάται αποκλειστικά από την όραση.
Στα ελληνικά ο όρος «déjà vu» λέγεται «προμνησία», δηλαδή το ήδη ιδωμένο, και περιγράφει τη δημιουργούμενη αίσθηση ότι κάποιος έχει ήδη βιώσει ξανά στο παρελθόν μια κατάσταση. Επίσημες έρευνες έχουν δείξει ότι σε ένα ποσοστό μεγαλύτερο του 70% των ανθρώπων αυτό έχει συμβεί τουλάχιστον μία φορά. Το φαινόμενο έχει ερευνηθεί επιστημονικά από ψυχολογική και νευροφυσιολογική σκοπιά. Η εξήγηση που μας δίνουν οι επιστήμονες είναι ότι πιθανότατα πρόκειται για ανωμαλία της μνήμης. Ο εγκέφαλος εσφαλμένα πιστεύει ότι έχει καταγεγραμμένη μία εμπειρία, ενώ δεν την έχει. Συνδέουν, μάλιστα, το φαινόμενο «déjà vu» ή «προμνησία» με διαταραχές, όπως η σχιζοφρένεια και η επιληψία, και ορισμένοι επιστήμονες υπονοούν ότι το φαινόμενο είναι μία νευρολογική διαταραχή στα ηλεκτρικά φορτία του εγκεφάλου, χωρίς αυτό να σημαίνει πως η διαταραχή είναι σοβαρή, αφού είναι συνηθισμένη και καθημερινή σε πολλούς υγιείς ανθρώπους.
Από την απέναντι, βέβαια, πλευρά, εκείνη της παραψυχολογίας, έχει συνδεθεί με τη μετενσάρκωση ή την εξωαισθητηριακή αντίληψη. Στην περίπτωση της μετενσάρκωσης η αίσθηση της ανάμνησης που έχει το άτομο αποδίδεται στο ότι είχε μία παρόμοια εμπειρία σε προηγούμενη ζωή. Αντίθετα, στην περίπτωση της εξωαισθητηριακής αντίληψης συνδέεται με το γεγονός ότι το άτομο είχε «προφητέψει» την εμπειρία που βιώνει μέσω, για παράδειγμα, ενός ονείρου.
Το φαινόμενο διαρκεί ελάχιστα και έχει το χαρακτήρα της αναλαμπής, χωρίς όμως το άτομο να μπορεί να προσδιορίσει το πού ή το πότε το έχει ξαναδεί ‒ ξαναζήσει. Το φαινόμενο «déjà vu» συμβαίνει με πολλές παραλλαγές. Μερικοί από αυτούς είναι: το να ξαναζεί τη στιγμή που ζει στο τώρα (déjà vécu), το να αισθάνεται ξανά αυτό που νιώθει στο τώρα (déjà senti), το να ακούει ξανά αυτό που ακούει στο τώρα (déjà entendu), το να γεύεται ξανά ό,τι γεύεται στο τώρα (déjà goûté), το να συναντάει ξανά όποιον συναντά στο τώρα (déjà rencontré), το να ονειρεύεται ξανά ό,τι ονειρεύεται στο τώρα (déjà rêvé) και το να σκέφτεται ξανά ό,τι σκέφτεται στο τώρα (déjà pensé). Βλέπουμε, λοιπόν, ασχέτως του αν όλοι μας χρησιμοποιούμε μόνο τον όρο «déjà vu», που είναι ο πιο διαδεδομένος, ότι η κάθε παραλλαγή του φαινομένου έχει το δικό της ορισμό.
Το φαινόμενο «déjà vu» δεν μπορεί ακόμα να εξηγηθεί πλήρως, γιατί είναι συνυφασμένο με τα αναπάντητα ερωτήματα: πώς, πού και με ποια ακριβώς μορφή αποθηκεύονται οι αναμνήσεις στον εγκέφαλο. Αρκετοί επιστήμονες δε υποστηρίζουν πως το συγκεκριμένο φαινόμενο θα συνεχίσει για πολύ καιρό ακόμα να «κατοικεί» στη «Ζώνη του Λυκόφωτος». Κάποια φαινόμενα είναι ίσως αδύνατο να εξηγηθούν πλήρως, όσο και αν η επιστήμη προχώρησε. Ο άνθρωπος είναι ένα θαύμα από μόνος του, και είναι αδύνατο να δοθούν ολοκληρωμένες και λογικές απαντήσεις στο θαύμα αυτό.
Νεφέλη Π.Ζ.
Στα ελληνικά ο όρος «déjà vu» λέγεται «προμνησία», δηλαδή το ήδη ιδωμένο, και περιγράφει τη δημιουργούμενη αίσθηση ότι κάποιος έχει ήδη βιώσει ξανά στο παρελθόν μια κατάσταση. Επίσημες έρευνες έχουν δείξει ότι σε ένα ποσοστό μεγαλύτερο του 70% των ανθρώπων αυτό έχει συμβεί τουλάχιστον μία φορά. Το φαινόμενο έχει ερευνηθεί επιστημονικά από ψυχολογική και νευροφυσιολογική σκοπιά. Η εξήγηση που μας δίνουν οι επιστήμονες είναι ότι πιθανότατα πρόκειται για ανωμαλία της μνήμης. Ο εγκέφαλος εσφαλμένα πιστεύει ότι έχει καταγεγραμμένη μία εμπειρία, ενώ δεν την έχει. Συνδέουν, μάλιστα, το φαινόμενο «déjà vu» ή «προμνησία» με διαταραχές, όπως η σχιζοφρένεια και η επιληψία, και ορισμένοι επιστήμονες υπονοούν ότι το φαινόμενο είναι μία νευρολογική διαταραχή στα ηλεκτρικά φορτία του εγκεφάλου, χωρίς αυτό να σημαίνει πως η διαταραχή είναι σοβαρή, αφού είναι συνηθισμένη και καθημερινή σε πολλούς υγιείς ανθρώπους.
Από την απέναντι, βέβαια, πλευρά, εκείνη της παραψυχολογίας, έχει συνδεθεί με τη μετενσάρκωση ή την εξωαισθητηριακή αντίληψη. Στην περίπτωση της μετενσάρκωσης η αίσθηση της ανάμνησης που έχει το άτομο αποδίδεται στο ότι είχε μία παρόμοια εμπειρία σε προηγούμενη ζωή. Αντίθετα, στην περίπτωση της εξωαισθητηριακής αντίληψης συνδέεται με το γεγονός ότι το άτομο είχε «προφητέψει» την εμπειρία που βιώνει μέσω, για παράδειγμα, ενός ονείρου.
Το φαινόμενο διαρκεί ελάχιστα και έχει το χαρακτήρα της αναλαμπής, χωρίς όμως το άτομο να μπορεί να προσδιορίσει το πού ή το πότε το έχει ξαναδεί ‒ ξαναζήσει. Το φαινόμενο «déjà vu» συμβαίνει με πολλές παραλλαγές. Μερικοί από αυτούς είναι: το να ξαναζεί τη στιγμή που ζει στο τώρα (déjà vécu), το να αισθάνεται ξανά αυτό που νιώθει στο τώρα (déjà senti), το να ακούει ξανά αυτό που ακούει στο τώρα (déjà entendu), το να γεύεται ξανά ό,τι γεύεται στο τώρα (déjà goûté), το να συναντάει ξανά όποιον συναντά στο τώρα (déjà rencontré), το να ονειρεύεται ξανά ό,τι ονειρεύεται στο τώρα (déjà rêvé) και το να σκέφτεται ξανά ό,τι σκέφτεται στο τώρα (déjà pensé). Βλέπουμε, λοιπόν, ασχέτως του αν όλοι μας χρησιμοποιούμε μόνο τον όρο «déjà vu», που είναι ο πιο διαδεδομένος, ότι η κάθε παραλλαγή του φαινομένου έχει το δικό της ορισμό.
Το φαινόμενο «déjà vu» δεν μπορεί ακόμα να εξηγηθεί πλήρως, γιατί είναι συνυφασμένο με τα αναπάντητα ερωτήματα: πώς, πού και με ποια ακριβώς μορφή αποθηκεύονται οι αναμνήσεις στον εγκέφαλο. Αρκετοί επιστήμονες δε υποστηρίζουν πως το συγκεκριμένο φαινόμενο θα συνεχίσει για πολύ καιρό ακόμα να «κατοικεί» στη «Ζώνη του Λυκόφωτος». Κάποια φαινόμενα είναι ίσως αδύνατο να εξηγηθούν πλήρως, όσο και αν η επιστήμη προχώρησε. Ο άνθρωπος είναι ένα θαύμα από μόνος του, και είναι αδύνατο να δοθούν ολοκληρωμένες και λογικές απαντήσεις στο θαύμα αυτό.
Νεφέλη Π.Ζ.
RSS Feed
