Μετάνοια ή μεταμέλεια;
γράφει η Νεφέλη Π.Ζ.

Οι άνθρωποι, μηδενός εξαιρουμένου, κάνουμε πράγματα για τα οποία μετανιώνουμε. Κάποιοι από εμάς βέβαια μετανιώνουμε και για πράγματα που δεν κάναμε όταν αυτό ήταν εφικτό. Το ερώτημα είναι νιώθουμε μετάνοια ή μεταμέλεια; Οι δύο αυτές έννοιες είναι εντελώς διαφορετικές μεταξύ τους, ωστόσο οι περισσότεροι από εμάς χρησιμοποιούμε τη λέξη «μετάνοια» για όλες τις περιπτώσεις, χωρίς, φυσικά, αυτό να υφίσταται.

Η λέξη μετάνοια έχει μέσα της τις λέξεις μετά + νοέω, νοῦς-νοός, κρίση. Η συναίσθηση δηλαδή κάποιου για το κακό ή για το σφάλμα που έκανε και η αλλαγή/μεταστροφή του νου.

Ενώ η λέξη μεταμέλεια έχει μέσα της τις λέξεις μετά + μέλω, το αίσθημα δηλαδή της ντροπής, της στενοχώριας που έχει κάποιος για ό,τι έκανε ή για ό,τι παρέλειψε να κάνει.

Σύμφωνα με τους Πατέρες της εκκλησίας μας, η μετάνοια είναι η στροφή μας προς το Θεό όπου φεύγουμε από τους ηθικούς κώδικες που μας γεμίζουν ενοχές, αποποιούμαστε τα γήινα και στρεφόμαστε σε Εκείνον που με τη θυσία Του μας απάλλαξε από τις συνέπειες της αμαρτίας.

Αντίθετα, η μεταμέλεια μας ελαφρύνει ίσως λίγο κατά την εξομολόγηση, αλλά δεν μας οδηγεί στην ανάπαυση που δίνει ο Θεός όταν Του δώσουμε την καρδιά μας.

Με τη μετάνοια απομακρυνόμαστε από την αμαρτία και στρεφόμαστε προς Τον Θεό, ενώ με τη μεταμέλεια λυπούμαστε, στεναχωριόμαστε, θέλουμε να απαλλαγούμε από κάθε αρνητικό συναίσθημα που προκάλεσε το οποιοδήποτε λάθος μας, χωρίς όμως να έχουμε πραγματική μεταστροφή από την αμαρτία.

Η μεταμέλεια έχει εγωκεντρισμό, διότι μέσω αυτής προσπαθούμε να αντικαταστήσουμε την εικόνα μας μέσα μας και γύρω μας από την οποιαδήποτε πράξη η οποία μας έκανε να συμπεριφερθούμε άσχημα, μας έκανε να στεναχωρηθούμε, να ντραπούμε, να νιώσουμε τύψεις και ενοχές, προς τον εαυτό μας αλλά και προς τους γύρω μας. Ο εγωκεντρισμός δεν χωράει στη μετάνοια. Η μετάνοια είναι ένα συναίσθημα ύψιστο, μέγιστο, που μας οδηγεί σε πραγματική γαλήνη, ειρήνη και αγάπη. Λίγοι από εμάς φτάνουμε στο σημείο της μετάνοιας, αντίθετα, όλοι μας νιώσαμε κάποιες στιγμές στη ζωή μας μεταμέλεια.

Το να φτάνουμε να εξομολογηθούμε τις αμαρτίες μας δεν σημαίνει πως δείχνει και έμπρακτη μετάνοια, συνήθως είναι μεταμέλεια και μόνο.

Και δε θα αναφερθώ εδώ ούτε θα προσπαθήσω να πείσω για την αξία ή όχι του μυστηρίου της εξομολόγησης, γιατί είναι κάτι πολύ προσωπικό για τον καθένα και χρήζει ιδιαίτερης προσέγγισης, αλλά το να μάθουμε να ξεχωρίζουμε εάν νιώθουμε μετάνοια ή μεταμέλεια για κάποιες πράξεις μας είναι πιστεύω προσωπικό χρέος του καθενός μας για έναν και μόνο λόγο: Γιατί μόνο διαχωρίζοντας και κατανοώντας τις δύο αυτές έννοιες θα καταφέρουμε να ισορροπήσουμε μέσα μας, θα ξέρουμε τι νιώσαμε και κυρίως γιατί.

Η σωτηρία της ψυχής είναι στο χέρι μας και κρίνεται από τις δικές μας επιλογές και μόνο!

Μετάνοια ή μεταμέλεια; Όποια από τις δυο συμβεί μέσα μας σίγουρα είναι μια πολύ καλή αρχή, που θα οδηγήσει τον εσώτερο εαυτό μας σε πνευματική αφύπνιση και, γιατί όχι, και σε πνευματική ίαση!


Νεφέλη Π.Ζ.

γράφει η
Νεφέλη Π.Ζ.

Έρωτας... όλα ή τίποτα
γράφει η Νεφέλη Π.Ζ.

Από καταβολής κόσμου ο έρωτας απασχόλησε και απασχολεί όλους τους ανθρώπους αυτού του πλανήτη. Όλοι τον αποζητούν, όλοι τον βιώνουν και λίγο πολύ όλοι εξαιτίας του έχουν βρεθεί από τον έβδομο ουρανό στα τάρταρα ή και το αντίστροφο.

Στην ελληνική μυθολογία ο Έρως ήταν ο φτερωτός θεός της αγάπης. Σύμφωνα με το μύθο, όταν χτυπούσε με τα βέλη του δύο ανθρώπους, αυτοί ερωτεύονταν παράφορα. Ο Έρως χαρακτηρίζεται ανίκητος στην τραγωδία Αντιγόνη. Και μπορεί στους περισσότερους να αρέσει αυτή εκδοχή ‒ένας φτερωτός Θεός της αγάπης που με τα βέλη του σημαδεύει δυο ανθρώπους‒, μα η επιστήμη έρχεται να μας προσγειώσει για άλλη μια φορά. Ο έρωτας ως ανθρώπινο συναίσθημα είναι η ζωηρή έλξη μεταξύ δύο προσώπων, η οποία συνήθως σχετίζεται με την επιθυμία για συνουσία. Θεωρείται το ισχυρότερο συναίσθημα έλξης μεταξύ δύο προσώπων. Συμβάλλει στη διαιώνιση των ειδών και στην αναπαραγωγή. Για να φτάσουν δε δυο άνθρωποι να ερωτευθούν, υπεύθυνος δεν είναι ο φτερωτός θεός της αγάπης, που αναφέραμε παραπάνω, αλλά μια σειρά ορμονών, οι οποίες ενεργοποιούνται όταν υπάρχει αμοιβαία έλξη. Ο έρωτας κατά τους ειδικούς είναι θέμα χημείας. Για να αισθανθούμε την ερωτική έλξη, να προσκολληθούμε στο έτερον ήμισυ, αλλά ακόμη και για να το... απατήσουμε, απαιτείται ένας συνδυασμός έκκρισης ορμονών και ενεργοποίησης νευροδιαβιβαστών.

Ο ψυχολόγος Μαρκ Κρίσταλ, από το Πανεπιστήμιο του Μπάφαλο, υποστηρίζει ότι στο αρχικό στάδιο του έρωτα παίζουν ρόλο οι φερομόνες. «Οι φερομόνες είναι χημικά μόρια που εκλύει το ανθρώπινο σώμα και υπαγορεύουν τη σεξουαλική συμπεριφορά. Παρότι δεν μπορούμε συνειδητά να τις μυρίσουμε, εισέρχονται μέσω του οσφρητικού συστήματος στον εγκέφαλο και καθιστούν κάποιον ελκυστικό για εμάς», εξηγεί. «Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι, για να ερωτευτούμε, πρέπει να ενεργοποιηθούν διάφορες νευροχημικές διεργασίες και να υπάρξουν πολυάριθμα εξωτερικά ερεθίσματα – και η κουλτούρα μας ασφαλώς παίζει ρόλο σε αυτά».

Μετά την αρχική έλξη ‒την οποία προκαλούν οι φερομόνες‒ ακολουθεί η χημική ουσία ντοπαμίνη, που συνδέεται με συστήματα του εγκεφάλου συσχετισμένα με την αίσθηση επιβράβευσης και με τα κίνητρα. Αυτό που συμβαίνει, επομένως, στον εγκέφαλό μας όταν ερωτευόμαστε έχει τις ρίζες του στη λαχτάρα μας «να κερδίσουμε το μεγαλύτερο έπαθλο της ζωής: ένα σύντροφο για πάντα».

Μόλις αρχίσουμε να δενόμαστε συναισθηματικά με το/τη σύντροφό μας, επέρχεται σιγά σιγά η γαλήνη. Οι επιστήμονες ισχυρίζονται αποδεδειγμένα πως ό,τι μας παρακινεί να δεθούμε είναι οι ορμόνες ωκυτοκίνη και αγγειοπρεσίνη, που μπαίνουν στο παιχνίδι του έρωτα μετά από την «έκρηξη» της ντοπαμίνης. Η ωκυτοκίνη παράγεται στον οργανισμό στη διάρκεια προσωπικών στιγμών, όπως η παρατεταμένη επαφή των ματιών, το αγκάλιασμα και το σεξ. Η αγγειοπρεσίνη είναι μία αντιδιουρητική ορμόνη, η οποία έχει αποδειχθεί πως σχετίζεται και με το συναισθηματικό δέσιμο.

Και μπορεί όλα αυτά να ισχύουν και να απομυθοποιούν τον έρωτα, το φτερωτό θεό της αγάπης, ωστόσο κανείς δεν μπορεί να αποπάρει κάποιον που κάνει λόγο για πεταλούδες οι οποίες στήνουν χορό στο στομάχι του, για το γεγονός ότι ξαφνικά βρίσκει τον κόσμο απίστευτα όμορφο, για το διαρκές χαμόγελο στα χείλη του, για το ότι τραγουδάει όλη μέρα και νιώθει τους παλμούς της καρδιάς του να χοροπηδάνε ανεξέλεγκτα, για όλα εκείνα που ξυπνάνε το παιδί μέσα του και νιώθει πως θα κατακτήσει τον κόσμο! Έτσι είναι ο έρωτας!
Ίσως να μην είναι ούτε θεός ούτε χημεία.
Ίσως, πάλι, να είναι και τα δύο!
Ο έρωτας, ο χιλιοτραγουδισμένος, με τα άπειρα ποιήματα και πεζά που για χάρη του έχουν γραφτεί, με τις ρομαντικές ταινίες, τους πίνακες ζωγραφικής, τις χορογραφίες όπου σώματα σμίγουν υπό τη μελωδία της μουσικής, δεν μπορεί παρά να είναι αλήθεια! Μια από τις πιο ουσιαστικές αλήθειες που μπορεί κανείς να βιώσει στο πέρασμά του απο τη ζωή!

Και, όπως πολύ ωραία έγραψε ο ποιητής Ντίνος Χριστιανόπουλος, «Ο έρωτας είναι σαν την θάλασσα. Χίλιοι την χαίρονται, ένας την πληρώνει».

Ο έρωτας είναι όλα ή τίποτα!

 
Νεφέλη Πόπη Ζάνη

γράφει η Νεφέλη Π.Ζ.

Αποσύνδεση ή αποσύνθεση;
γράφει η Νεφέλη Π.Ζ.

Το διαδίκτυο υπάρχει πλέον στη ζωή μας και κανείς δεν μπορεί να το αμφισβητήσει. Χιλιάδες έρευνες έχουν γίνει για το αν είναι καλό ή όχι και για το πώς οφείλουμε να το χρησιμοποιούμε, ευελπιστώντας πως οι έρευνες αυτές φάνηκαν χρήσιμες σε κάποιους.

Ωστόσο υπάρχουν και θα συνεχίσουν να υπάρχουν τα άτομα εκείνα που είναι εθισμένα. Ο εθισμός σε οτιδήποτε δεν μπορεί παρά να έχει αρνητικές επιπτώσεις.

Ποιά είναι, όμως, συνήθως τα άτομα που είναι περισσότερο επιρρεπή στον εθισμό του διαδικτύου; Ίσως όλα. Αξίζει, παρ’ όλα αυτά, να δούμε τις αιτίες που μπορεί να μας οδηγήσουν στον εθισμό.

Κύρια αιτία είναι η φυσική ικανότητα του διαδικτύου να μπορεί να δημιουργήσει μια «ιδανική κατάσταση εαυτού», με αποτέλεσμα το άτομο να μπορεί να διαχειριστεί την προσωπικότητά του κατά πώς θα ήθελε ή ανάλογα με την περίπτωση. Αυτό, ουσιαστικά, είναι μια παγίδα. Και ενώ με το διαδίκτυο το άτομο νιώθει ελεύθερο −μπαινοβγαίνει όποτε θέλει, κρύβει την εξωτερική του εμφάνιση, ενσαρκώνει ρόλους−, από ένα σημείο και μετά μόνο ελεύθερο δεν είναι. Εγκλωβίζεται μέσα στην εικονική του ελευθερία και αυτομάτως του δημιουργούνται εσωτερικές συγκρούσεις. Στα άτομα, επίσης, που ήδη υποφέρουν από κατάθλιψη, αγχώδεις διαταραχές, διαταραχές προσωπικότητας, υπερκινητικότητα, κοινωνική φοβία κ.λπ., είναι ακόμα πιο πιθανό οι συνέπειες των διαταραχών αυτών να ενισχυθούν παρά να μειωθούν.

Κάποια από τα συμπτώματα του εθισμού είναι το άγχος και η εμμονή με το διαδίκτυο, η κατανάλωση υπερβολικού χρόνου σε διαδικτυακές δραστηριότητες, η απομόνωση από την οικογένεια και τους φίλους, η επιθετικότητα, η ασιτία ή η υπερφαγία.

Συχνότερα παρατηρείται εθισμός στους έφηβους και στους φοιτητές, ενώ σποραδικά εμφανίζεται το πρόβλημα και σε μεγαλύτερες ηλικίες, κυρίως σε περιπτώσεις διαδικτυακού τζόγου και διαδικτυακής πορνογραφίας.

Για την αντιμετώπιση του διαδικτυακού εθισμού, το πρώτο βήμα είναι η παραδοχή και αποδοχή του προβλήματος. Εάν το άτομο δεν αποδεχθεί τη σοβαρότητα της κατάστασης, δύσκολα θα ζητήσει βοήθεια από κάποιον ειδικό. Εξαιρούνται τα παιδιά,  καθώς το νεαρό της ηλικίας τους δεν τους επιτρέπει να αντιληφθούν το γεγονός πως έχουν εθιστεί. Σε αυτή την περίπτωση, το λόγο έχουν οι γονείς, οι οποίοι οφείλουν να ενημερώνονται, ώστε να είναι σε θέση να προλάβουν τον εθισμό στο παιδί, πριν αυτός λειτουργήσει καταλυτικά για εκείνο.

Το διαδίκτυο είναι ένα πολύ χρήσιμο μέσο, αρκεί να ξέρουμε πώς να το χρησιμοποιούμε. Εάν ξεκινήσουμε με αυτό ως δεδομένο, το να γνωρίζουμε, επομένως, το γιατί το χρησιμοποιούμε, τι εξυπηρετεί κ.λπ., τότε οι κίνδυνοι του πιθανού εθισμού μειώνονται. Θα έπρεπε ίσως να γίνεται κάποιο σχετικό μάθημα και όχι απλή ενημέρωση, ώστε από νωρίς να μαθαίνουμε, και κυρίως τα παιδιά, πώς να χειριζόμαστε το διαδίκτυο με μέτρο. Και μέτρο στο διαδίκτυο σημαίνει: Μαθαίνω να κάνω αποσύνδεση πριν οδηγηθώ σε αποσύνθεση!

Νεφέλη Πόπη Ζάνη

Πρόσεχε τις σκέψεις σου
γράφει η Νεφέλη Π.Ζ.

Το θέμα των σκεπτομορφών είναι ένα θέμα που κρατάει από πολύ παλιά, ωστόσο παραμένει ως θέμα δύσπιστο και οι περισσότεροι είτε το αγνοούν είτε το απορρίπτουν από φόβο, ο οποίος προέρχεται συνήθως από παραπληροφόρηση.

Δεν υπάρχει ανθρώπινο ον πάνω στη Γη που να μην κατακλύζεται από διάφορες μορφές σκέψεων.

Σκέψεις πόνου, χαράς, φόβου, πάθους, έρωτα, θαυμασμού, δημιουργίας και ένα σωρό άλλες.

Μερικές από αυτές τις σκέψεις γίνονται τόσο έντονες, που αρχίζουν να αποκτούν ένα είδος μορφής. Είναι οι λεγόμενες σκεπτομορφές, οι οποίες υπάρχουν για την πραγματοποίηση ενός σκοπού, και μπορεί να είναι καλοπροαίρετες ή κακόβουλες. Αυτό εξαρτάται από το για ποιο σκοπό δημιουργούνται και τι θέλουν να πετύχουν.

Ο ερευνητής και μυστικιστής Τσαρλς Λιντμπίτερ γράφει για τις σκεπτομορφές: «Όταν η σκέψη ή το συναίσθημα ενός ανθρώπου σχετίζεται με έναν άλλο άνθρωπο, τότε η σκεπτομορφή κινείται απευθείας προς αυτόν και τον επηρεάζει, όποια και αν είναι η απόσταση που χωρίζει τα δυο άτομα». Αυτό μου θυμίζει το γέροντα Πορφύριο που έλεγε πως, όταν προσευχόμαστε για κάποιον άλλο άνθρωπο, η δύναμη της προσευχής, τα λόγια μας για εκείνον μπορούν να τον φτάσουν όπου και να είναι.

Η απόσταση εκμηδενίζεται και κατά έναν τρόπο μαγικό μπορούν δυο άνθρωποι −αποστολέας, παραλήπτης− να νιώσουν το ίδιο συναίσθημα, θετικό ή αρνητικό, ανάλογα πάντα με το τι «στέλνει» ο αποστολέας.

Σε όλους μας θα άρεσε να υπάρχει κάποιος άλλος άνθρωπος που μας νοιάζεται, μας αγαπάει και μας στέλνει μέσω μιας σκεπτομορφής τα συναισθήματά του, κι εμείς να τα νιώθουμε και να χαμογελάμε παίρνοντας δύναμη. Αυτό είναι όμορφο. Μια αρνητική σκέψη, όμως, ο φόβος, ο θυμός κ.ά. θα κάνουν το άτομο στο οποίο στέλνονται να νιώσει αρνητικά συναισθήματα και να έχει κακή διάθεση, πολλές φορές χωρίς και εκείνο να μπορεί να ερμηνεύσει το γιατί. Τι γίνεται λοιπόν όταν υπάρχει κάποιος άλλος άνθρωπος που για τους δικούς του λόγους μάς σκέφτεται αρνητικά και μας στέλνει ανάλογο αποτέλεσμα; Αυτό σίγουρα δεν είναι όμορφο μα ούτε και κάτι που δεν μπορούμε να αποφύγουμε.

Είμαστε όντα με ελεύθερη βούληση και όπως κάποιος ενδεχομένως θέλει να μας κάνει κακό έτσι και εμείς μπορούμε να μην αφήσουμε να συμβεί αυτό. Πειθαρχία, τραγούδι, όμορφες σκέψεις, εργασία, δημιουργία, προσευχή είναι μερικές από τις μεθόδους που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε, για να αποδυναμώσουμε την αρνητική σκεπτομορφή που μας στάλθηκε από κάποιον, ώστε να επιστρέψει σε εκείνον. Γι’ αυτό πρόσεχε τις σκέψεις σου, γιατί όλα μα όλα ξαναγυρνάνε από εκεί που ξεκίνησαν.

Όλα είναι ενέργεια και εξαρτάται από εμάς και μόνο το αν θα προσελκύουμε θετική ή αρνητική ενέργεια. Όσο προσέχουμε τις σκέψεις μας και το τι ευχόμαστε, τίποτα δεν μπορεί να μας επηρεάσει.

Και, αν για κάποιους όλα αυτά υπάρχουν μόνο στη σφαίρα της φαντασίας..., το ότι δεν πιστεύετε σε κάτι, δεν σημαίνει πως δεν υπάρχει κιόλας.

«Βγες από το κεφάλι σου και μπες στην καρδιά σου. Να σκέφτεσαι λιγότερο, να αισθάνεσαι περισσότερο». (Όσσο)

γράφει η Νεφέλη Π.Ζ.

Πιστεύω εις...
γράφει η Νεφέλη Π.Ζ.

Σχεδόν όλοι οι φιλόσοφοι προσπάθησαν κατά καιρούς να αποδείξουν την ύπαρξη ενός υπέρτατου όντος. Σύμφωνα με τη θρησκεία, η πίστη ταυτίζεται με τη βεβαιότητα της ύπαρξης ενός ανώτερου όντος, του Θεού.

Ανέκαθεν ο άνθρωπος είχε την ανάγκη να πιστεύει σε κάτι. Οτιδήποτε. Να έχει  πίστη στον εαυτό του, στο Θεό, στα θαύματα, στη φιλία, στον έρωτα, στις αξίες, κ.ο.κ. Πίστη είναι η βεβαιότητα για αυτά που δε βλέπουμε αλλά στα οποία εξακολουθούμε να πιστεύουμε εναποθέτοντας τις ελπίδες μας σ’ αυτά. Και, όπως έλεγε και ο Αϊνστάιν, «χωρίς την πίστη δεν είναι δυνατό να συλλάβουμε την πραγματικότητα με τους θεωρητικούς στοχασμούς μας· χωρίς την πίστη στην εσωτερική αρμονία του κόσμου δεν είναι δυνατό να υπάρξει επιστήμη».

Όλο και περισσότερες έρευνες επιβεβαιώνουν πως η πίστη σε συνδυασμό με την προσευχή έχουν ευεργετικά αποτελέσματα στην ψυχοσωματική υγεία. Λειτουργούν ως παυσίπονο, διώχνουν το φόβο, μαλακώνουν τα συμπτώματα και ενισχύουν την υπομονή αλλά και επιμονή. Η πίστη σ’ ένα ανώτερο ον δείχνει να έχει θετικό αποτέλεσμα στην οποιαδήποτε θεραπεία, ακόμα και για εκείνους που δεν είναι δεμένοι σε μια συγκεκριμένη θρησκεία και πιστεύουν μέτρια. Η μόνη παρενέργεια που έχει η πίστη ενδεχομένως να είναι ο φανατισμός. Όταν ένα άτομο φανατίζεται με το οτιδήποτε πιστεύει, κινδυνεύει να το «καταπιεί» η ίδια του η πίστη. Είναι αρρωστημένο, θα έλεγα, να προσπαθεί ο καθένας να κερδίσει οπαδούς για αυτό που πιστεύει και παράλογο το αντίθετο, να μισεί και να γελοιοποιεί όσους δεν πιστεύουν τα ίδια με εκείνον. Η πίστη είναι προσωπική υπόθεση του καθενός και προέρχεται από τα βιώματα που έχει, τις εμπειρίες που απέκτησε.

Όσο για τη θρησκευτική πίστη, ο Θεός είναι ένας για όλους και καθένας τον ευχαριστεί, τον δοξολογεί, τον εκλιπαρεί, ανάλογα με το ποια θρησκεία τού περάσανε στο μέρος που ζει. Είναι ελάχιστοι εκείνοι που πιστεύουν στην οποιαδήποτε θρησκεία, επειδή ξέρουν γιατί την πιστεύουν και τι αντιπροσωπεύει για εκείνους.

Και, επειδή οι μήνες Νοέμβριος και Δεκέμβριος είναι μήνες που μέσα τους κουβαλάνε πολλές γιορτές, ας μη θυμόμαστε την πίστη μας μόνο αυτούς τους μήνες.

Ας μην ντύνουμε την πίστη μας με αγαθοεργίες, ελεημοσύνες και τα σχετικά μόνο εν όψει μεγάλων εορτών της χριστιανοσύνης μας.

Η πίστη είναι προσωπική υπόθεση και μας ανταμείβει μόνο όταν την παραδεχόμαστε κάθε μέρα, όλον το χρόνο, μέσα από τις πράξεις μας.

γράφει η 
Νεφέλη Πόπη Ζάνη

Μάθαμε πως αλήθεια σημαίνει η πραγματικότητα ενός γεγονότος. Αυτό δηλαδή που αντιλαμβανόμαστε ως πραγματικότητα με τον ίδιο τρόπο που το αντιλαμβάνονται πολλοί άνθρωποι. Στη μυθολογία, την Αλήθεια τη θεωρούσαν κόρη του Δία, μητέρα της Αρετής και τροφό του Απόλλωνα. Οι Ρωμαίοι την πίστευαν ως κόρη του Κρόνου και αργότερα του Χρόνου.

Η λέξη αλήθεια προέρχεται από το στερητικό «α» και τη λέξη λήθη (λησμονιά), εννοείται, δηλαδή, αυτός ή ό,τι δεν μπορεί να περάσει στη λήθη, να λησμονηθεί, που δεν λανθάνει και είναι πραγματικό, αληθινό. Ωστόσο η αλήθεια δεν είναι πάντα μόνο μία, γι’ αυτό και συναντούμε κατηγορίες από δαύτες. Υπάρχει η προσωπική αλήθεια, αυτή δηλαδή που βιώνει ο καθένας από εμάς στην πραγματικότητα. Η σχετικότητα της αλήθειας, που απασχόλησε και δυσκόλεψε πολύ όχι μόνο τους φιλόσοφους, αλλά και την επιστήμη και την θρησκεία, με αποτέλεσμα να υπάρχει διαφωνία στο τι τελικά είναι η αλήθεια. Έτσι δημιουργήθηκε η επιστημονική και η θρησκευτική αλήθεια, από τις οποίες η πρώτη αναζητά την αλήθεια εξονυχιστικά και με αποδείξεις, αλλιώς δεν νοείται ως αλήθεια, γι’ αυτό και αναπροσαρμόζεται ανάλογα με τις νέες ανακαλύψεις, ενώ αντίθετα η δεύτερη παραμένει σταθερή και αδιαπραγμάτευτη, θεωρώντας το Θεό ως αρχή και συνέχεια της αλήθειας. Επίσης έχουμε την οντολογική αλήθεια για τα πράγματα αυτά καθαυτά, όπως είναι και όχι όπως τα γνωρίζει ο άνθρωπος. Η τυπική αλήθεια, ακόμα, που δεν αντιφάσκει. Η μεταφυσική αλήθεια, στην οποία δεν μπορεί κανείς να γνωρίζει κάτι με βεβαιότητα, και η δογματική αλήθεια, που μας επιτρέπει να γνωρίζουμε την αλήθεια των πραγμάτων ακριβώς όπως φαίνονται. Μάθαμε επίσης πως το αντίθετο της αλήθειας είναι το ψέμα. Είναι; Το ψέμα, ενώ δεν είναι πραγματικότητα, «γεννάει» μία νέα πραγματικότητα, και έτσι εκείνος που το πιστεύει το θεωρεί αλήθεια, μία νέα αλήθεια. Παίρνοντας αυτό ως δεδομένο, ίσως να υπάρχουν αλήθειες που γεννήθηκαν από ψέματα και συνεχίζουν να υπάρχουν ως αλήθειες με την ψευδαίσθηση ότι πρόκειται για μία πραγματικότητα.

Η αλήθεια φοβίζει, πονάει, δεν αντέχεται ή έτσι μας έμαθαν; Στ’ αλήθεια, υπάρχει αλήθεια; Οι άνθρωποι κυνηγάνε το εύκολο, και το ψέμα είναι εύκολο, μόνο που απαιτεί γερή μνήμη. Η ωραιοποίηση των καταστάσεων, εν γνώσει μας, είναι ίσως το πιο θλιβερό πράγμα που δημιουργούμε στις ζωές μας. Εάν είχαμε εξοικειωθεί με την αλήθεια, με την πραγματικότητα που περιβάλλει τον καθένα μας, ή εάν μας είχαν γαλουχήσει να ζούμε μαζί της, ίσως να μην ήμασταν τόσο κάλπικοι, τόσο ευάλωτοι, τόσο φοβητσιάρηδες!

Και μπορεί εν τέλει να μην υπάρχει στ’ αλήθεια ακριβής αλήθεια, και γι’ αυτό οι άνθρωποι να νιώθουν «καλύτερα» με το ψέμα. Ή μπορεί σε πολλές περιπτώσεις ένα ψέμα, το λεγόμενο κατά συνθήκη ψέμα, να προστατεύει ένα άτομο που δεν είναι έτοιμο να ακούσει την αλήθεια για πολλούς λόγους, είτε προσωπικούς είτε κοινωνικούς είτε επαγγελματικούς. Ωστόσο, θα συνεχίσουν να υπάρχουν εκείνοι που πιστεύουν στην ύπαρξη της απόλυτης αλήθειας και εκείνοι που θα αμφισβητούν πως αυτή υπάρχει. Η αλήθεια, όμως, θα συνεχίσει το έργο της, καθώς, κατά τα λεγόμενα του Κομφούκιου, «Η αλήθεια δεν είναι διαφορετική απ’ την ανθρώπινη φύση. Αν ό,τι θεωρείται αλήθεια διαστέλλεται απ’ την ανθρώπινη φύση, αυτό δεν μπορεί να είναι αλήθεια».

 
Νεφέλη Πόπη Ζάνη

γράφει η Νεφέλη Π.Ζ.

Ο γραπτός λόγος έχει τους δικούς του κώδικες επικοινωνίας, ώστε να είναι κατανοητός από τον αναγνώστη. Οι λέξεις από μόνες τους, όσο βατές ή όμορφες ή σπάνιες και αν είναι, κινδυνεύουν να παραποιηθούν και να αλλοιωθεί το νόημά τους, εάν δεν τηρηθούν οι κώδικες επικοινωνίας. Ένας από αυτούς τους κώδικες είναι τα σημεία στίξης που στο διαδικτυακό χώρο αντικαταστάθηκαν από τα γνωστά σε όλους μας emotions.

Τα emotions είναι οι ψηφιακές απεικονίσεις που βρίσκουμε στις εφαρμογές των social media αλλά και των κινητών τηλεφώνων, όπως τις συναντούμε στα μηνύματα − sms. Σκίτσα, σύμβολα, ευφάνταστοι συνδυασμοί, τα οποία παραγκώνισαν αισθητά τα «παραδοσιακά» σημεία στίξης, που στους πιο νέους φαντάζουν ίσως άχρωμα ή, ακόμα χειρότερα, άγνωστα σε σχέση με το πώς και το πότε τα χρησιμοποιούμε.

Ο όρος προέρχεται από τις λέξεις «emotion»=συναίσθημα και «icon»=σύμβολο, σημείο. Κάποιοι βρίσκουν όμορφο και καλόβολο το να χρησιμοποιούν emotions, σε αντίθεση με εκείνους που πιστεύουν πως τα ψηφιακά σύμβολα, αν μη τι άλλο, φτωχαίνουν το κείμενο. Ωστόσο, οι γλωσσολόγοι είναι επιφυλακτικοί καθώς πιστεύουν πως τα ψηφιακά σύμβολα απλουστεύουν κατά πολύ τα γλωσσικά μέσα, με αποτέλεσμα να χάνεται η ολοκληρωμένη συντακτική δομή, χωρίς όμως να σημαίνει απειλή για τον παραδοσιακό γραπτό λόγο.

Από την άλλη, τα σημεία στίξης «αγωνίζονται» να παραμείνουν «ζωντανά» και επίκαιρα στον κόσμο της ηλεκτρονικής κυρίως γραφής. Σημεία στίξης είναι τα σημάδια εκείνα που χρωματίζουν το κείμενο, ώστε να δώσουν στον αναγνώστη να καταλάβει το αποτυπωμένο συναίσθημα ή τη σκέψη ή την απορία κ.λπ. Η λέξη προέρχεται από το αρχαίο ελληνικό στίζω = κεντώ, χαράζω, τρυπώ, βάζω σημαδάκι, όπως τελεία, κόμμα, ερωτηματικό, θαυμαστικό κ.ά., δίνοντας έτσι το στίγμα τού τι ακριβώς θέλουμε να εκφράσουμε. Σύμφωνα με τον κ. Γιώργο Μπαμπινιώτη, καθηγητή γλωσσολογίας στο πανεπιστήμιο Αθηνών, τα σημεία στίξης χωρίζονται σε συντακτικά, όπως είναι η τελεία, το κόμμα, η άνω τελεία, οι παρενθέσεις, οι παύλες και τα εισαγωγικά προτάσεως, και σε σχολιαστικά ή κειμενικά, όπως είναι το θαυμαστικό, τα αποσιωπητικά και τα εισαγωγικά λέξεως.

Η πολυπλοκότητα των σημείων στίξης είναι ίσως ένας λόγος εξαιτίας του οποίου τα απλοποιημένα αλλά ευφάνταστα emotions κερδίζουν έδαφος στη διαδικτυακή κοινότητα, χωρίζοντας κατά κάποιον τρόπο τους χρήστες σε εκείνους που τα βρίσκουν χαριτωμένα, δίνοντας συναίσθημα στο γραπτό τους, σε εκείνους που τα θεωρούν υπεύθυνα για την αλλοίωση της έκφρασης ενός κειμένου και σε εκείνους που πιστεύουν πως ο νέος αυτός τρόπος επικοινωνίας ίσως να είναι μια νέα παγκόσμια γλώσσα.

Νεφέλη Πόπη Ζάνη

Τίποτα δεν είναι όπως φαίνεται
γράφει η Νεφέλη Π.Ζ.

Και αυτό επιβεβαιώθηκε για ακόμη μια φορά από δύο αγαπημένες διαδικτυακές φίλες, για διαφορετικά θέματα μεν που αφορούσαν την υγεία δε. Και οι δυο στις καθημερινές τους αναρτήσεις δεν έγραφαν το παραμικρό από την περιπέτεια υγείας που περνούσαν. Αναρτούσαν ευχάριστα τραγούδια, γράφανε αστεία σχόλια με τους υπόλοιπους, και όλα καλά. Ούτε που περνούσε σε κανέναν μας πως κάτι μπορεί να πηγαίνει άσχημα για αυτές.

Σε μια προσωπική συζήτηση, η μια από τις δύο μού εκμυστηρεύτηκε το πρόβλημα υγείας που περνούσε, και πραγματικά αιφνιδιάστηκα. Μετά από δύο μέρες το ίδιο συνέβη και με την άλλη φίλη, και επίσης αιφνιδιάστηκα. «Δεν μπορεί!» σκέφτηκα «Και οι δύο μαζί; Και μου το είπανε η μια μετά την άλλη; Μήπως είναι ένα μήνυμα που πρέπει να αποκρυπτογραφήσω;». Όταν τις ρώτησα από πού αντλούσαν τη δύναμη και συνέχιζαν χωρίς να το μοιραστούνε με κανέναν, μου είπανε: «Μα από τον ίδιο τον πόνο! Όταν σε βρει, απλά τον αντιμετωπίζεις, δεν έχεις άλλη επιλογή». Θα πρέπει να διευκρινίσω πως οι συζητήσεις έγιναν με την καθεμία ξεχωριστά και δε γνωρίζονται μεταξύ τους, απλώς συνέπεσε το γεγονός και συνέπεσαν και οι απαντήσεις τους, που ήταν οι ίδιες, αλλά με διαφορετικά λόγια. Η αντιμετώπισή τους πραγματικά με εξέπληξε, αξιοπρεπέστατες και οι δύο, αντιμετώπισαν το πρόβλημά τους με αισιοδοξία, την οποία μετέδιδαν και σε εμάς τους υπόλοιπους χωρίς να ξέρουμε τίποτα.

Όλο αυτό το συμβάν μού δημιούργησε σκέψεις και προβληματισμούς. Πόσοι άραγε ακόμα βιώνουν κάτι ανάλογο; Άνθρωποι πίσω από μια οθόνη ή άνθρωποι της διπλανής πόρτας, δεν έχει σημασία, βιώνουν κάτι επώδυνο, και όμως συνεχίζουν να χαμογελάνε! Πόση δύναμη θέλει να αντιμετωπίσεις τον πόνο κατάματα και συνάμα να πιστεύεις ακόμα στη ζωή; Και τέτοιου είδους συμπεριφορές τι άλλο μπορεί να κρύβουν παρά μόνο ήθος και ευγνωμοσύνη για το δώρο που λέγεται ζωή!!!

Τίποτα λοιπόν δεν είναι όπως φαίνεται. Θα πρέπει κάποτε να το καταλάβουμε αυτό και να πάψουμε να κρίνουμε και να καταπιανόμαστε από οτιδήποτε βλέπουμε και ακούμε. Είναι τόσο απλό και ακόμα δεν έχω καταλάβει γιατί το κάνουμε τόσο περίπλοκο. Να ακόμα και αυτό..., το απλό εννοώ, το κάνουμε περίπλοκο, το δυσκολεύουμε. Έχουμε μια τάση να μη διεισδύουμε στα γεγονότα αυτά καθαυτά, αλλά να μένουμε στην επιφάνεια, και, ως γνωστόν, στην επιφάνεια μόνο οι φελλοί επιπλέουν.

Γράφω σε ένα από τα επερχόμενα βιβλία μου:

«Το ουρλιαχτό του λύκου. Αυτό θυμίζουν κάποιες ψυχές. Μόνο που δεν τις ακούει κανείς όταν ουρλιάζουν. Μόνο τους λύκους φοβούνται γιατί φαίνονται. Έτσι είναι οι άνθρωποι, ακόμα και στους φόβους τους, μονάχα εκείνους που φαίνονται φοβούνται. Δεν βαρέθηκαν να βλέπουν μόνο ό,τι φαίνεται;».


Νεφέλη Πόπη Ζάνη

Κάποιες αγάπες…
γράφει η Νεφέλη Π.Ζ.

Την αληθινή αγάπη δεν τη συναντάς εδώ και εκεί, σαν να πρόκειται για πραμάτεια προς πώληση στον πάγκο της λαϊκής. Κάποιοι μπερδεύουν την αγάπη με τον έρωτα, αν και αυτό δεν είναι τόσο κακό. Το μεγάλο μπέρδεμα γίνεται όταν μπερδεύεται η αγάπη με το πάθος. Διότι άλλο πάθος, άλλο αγάπη. Άλλο σε θέλω για την κ@ύλα μου, άλλο σε θέλω για αυτό που είσαι, μα ακριβώς για αυτό, χωρίς να αλλάξεις τίποτα! Όταν αγαπάς αληθινά, δεν περιμένεις τίποτα απολύτως. Δίνεσαι ολοκληρωτικά, στο λεξιλόγιό σου δεν υπάρχει η προσωπική αντωνυμία «εγώ».

Την αληθινή αγάπη πολλές φορές τη συναντάς σε κάποια πρόσωπα που για τους περισσότερους περνούν απαρατήρητα, σε κάποια σώματα με ατέλειες που οι άλλοι ούτε που θα τα κοιτούσαν, όντας κολλημένοι στα πρότυπα που μας λανσάρουν. Σε ανθρώπους που η ψυχή τους ξέρει να βλέπει την ψυχή σου, να αφουγκράζεται εκείνα που λες με τη σιωπή σου. Άνθρωποι που σου κρατούν το κουρασμένο χέρι σου, και ας είναι το δικό τους πιο πονεμένο από το δικό σου. Που σου χαμογελούν, και ας είχαν κλάψει πριν λίγο. Ανιδιοτελώς. Γιατί έτσι νιώθουν. Γιατί κάποιες αγάπες… είναι Αγάπες, και, όταν το άλφα είναι κεφαλαίο, κανένα «εγώ» δε χωράει.

Την αληθινή αγάπη τη συναντάς στον ανάπηρο Κώστα, τον οποίο η Μαρία αγάπησε και είναι εκεί, δίπλα του, να παλεύουν μαζί σε κάθε αντιξοότητα. Στην Καίτη, που γέννησε πέντε παιδιά και το σώμα της δεν εμπνέει πια κανέναν ερωτισμό, αλλά ο Νικόλας, ο άντρας της, συνεχίζει να τη λατρεύει για αυτό που είναι. Στους άνεργους πια, και σε λίγο καιρό ίσως και άστεγους, Πέτρο και Κατερίνα. Στην κυρία Αγγέλα που μαζί με τον κύριο Κυριάκο συνεχίζουν ακόμα να χαμογελάνε ο ένας στον άλλον κάθε πρωί και ν’ ανταλλάσσουν ένα φιλί μετά από σαράντα οχτώ χρόνια γάμου. Από τότε που, όπως λένε, «Ό,τι χαλούσε το φτιάχνανε, δεν το πετούσανε».

Όλα εκμηδενίζονται μπροστά στο συναίσθημα που το άλφα είναι μόνο κεφαλαίο. Και μη μου πείτε πως είμαι μια αθεράπευτα ρομαντική… Οι αγάπες με άλφα κεφαλαίο υπάρχουν ακόμα και στις μέρες μας και δεν τις ζούμε, γιατί είμαστε ντυμένοι «εγώ», γιατί κυνηγάμε συνήθως το ανεκπλήρωτο, γιατί είμαστε αχόρταγοι, γιατί πολύ απλά δε θέλουμε να τις δούμε, και ας το παίζουμε έξυπνοι πως δήθεν δεν υπάρχουν. Μόνο με τις Αγάπες θα απεγκλωβιστούμε από τις αγάπες, μόνο αν γίνει το «εγώ» «μαζί»! Έχει κόπο το «μαζί», αλλά αξίζει!

Νεφέλη Πόπη Ζάνη

Αναμνήσεις μέσα από αντικείμενα
γράφει η Νεφέλη Π.Ζ.

Ο Δεκέμβριος είναι ίσως ο κατεξοχήν μήνας των αναμνήσεων, καθώς είναι εκείνος ο μήνας του χρόνου που περιέχει τις περισσότερες γιορτές, με πιο σημαντική τα Χριστούγεννα.

Τα Χριστούγεννα είναι συνυφασμένα με αναμνήσεις των παιδικών μας χρόνων, ίσως γιατί είναι μια γιορτή που μόνο ως παιδιά τη βιώνουμε αθώα και ανιδιοτελή.

Οι αναμνήσεις είναι οι ενθυμήσεις, οι εικόνες και τα συναισθήματα που κράτησε το υποσυνείδητό μας και που τα φέρνει στο προσκήνιο πολλές φορές σε ανύποπτο χρόνο, χωρίς καν εμείς να το ζητήσουμε. Δεν είναι απαραίτητα πάντα καλές, και αυτό γιατί κανείς μας δεν μπορεί να ξεχάσει ποτέ ό,τι έχει βιώσει, καλό ή άσχημο.

Οι αναμνήσεις ξυπνάνε με πολλούς τρόπους. Με το άκουσμα ενός τραγουδιού, την επίσκεψη ενός χώρου όπου κάποτε ζήσαμε κάτι, με το ξεφύλλισμα ενός άλμπουμ φωτογραφιών και, φυσικά, με τα αντικείμενα. Τα φαινομενικά αυτά άψυχα αντικείμενα, που έχουν τη δύναμη να ξυπνήσουν τις αναμνήσεις μας, και άλλοτε μας κάνουν να χαμογελάμε άλλοτε, πάλι, να δακρύζουμε. Ένα παιχνίδι που ενδεχομένως κρατήσαμε από παιδιά, ένα ρούχο που μας δωρίσανε, μια κορνίζα που κλείσαμε μέσα της μια όμορφη στιγμή, τυπωμένη σε μια φωτογραφία για να θυμόμαστε... Αντικείμενα που ξυπνούν αναμνήσεις, αντικείμενα που στο ξύπνημα των αναμνήσεων ζωντανεύουν τόσο, που καμιά φορά νομίζουμε πως είναι αληθινά, πως θα μας νιώσουν, θα μας μιλήσουν, και μόνο όταν συνειδητοποιούμε πως κάτι τέτοιο δεν είναι εφικτό τα παραγκωνίζουμε, άλλοτε με απέχθεια και άλλοτε με νοσταλγία.

Τα αντικείμενα έχουν την ιδιότητα, ακόμα και αν δε θυμόμαστε συγκεκριμένα το πώς έγιναν τα γεγονότα, να μας επαναφέρουν την αίσθηση του τι και του πώς νιώσαμε όταν αυτά μάς προσφέρθηκαν ή όταν τα μοιραστήκαμε με αγαπημένους μας ανθρώπους. Αυτές οι καταγραφές συναισθημάτων είναι που προσθέτουν στην ολοκλήρωση της προσωπικότητάς μας και που γεμίζουν το συναισθηματικό μας κόσμο.

Είθισται την περίοδο των Χριστουγέννων τα αντικείμενα να έχουν καθοριστικό ρόλο μέσα από τη μορφή της ανταλλαγής δώρων που γίνεται. Έτσι, οι αναμνήσεις που προκύπτουν μέσα από αντικείμενα είναι μια αναπόφευκτη διαδικασία, που σε άλλους προκαλεί μια γλυκιά νοσταλγία, ποτισμένη με ένα αχνό χαμόγελο, και σε κάποιους άλλους έναν κόμπο στο λαιμό, συνοδευόμενο με δάκρυα που με τη θύμηση κυλάνε, συντροφιά μ’ ένα «γιατί» που ξεφεύγει από τα χείλη.

Ίσως να μην μπορούμε να προκαθορίσουμε τι θα θυμόμαστε και τι όχι, μπορούμε όμως να συμβάλλουμε στο τρόπο που θυμόμαστε τα γεγονότα, ώστε να μας μένουν οι ωραίες αναμνήσεις.

Νεφέλη Πόπη Ζάνη