Οι Γνωστικοί
Όλες σχεδόν οι χριστιανικές πήγες συνδέουν την ίδρυση του Γνωστικισμού με το Σίμωνα, πρόσωπο που αναφέρεται στις Πράξεις των Αποστόλων. Ωστόσο η πραγματική καταγωγή του Γνωστικισμού παραμένει ένα μεγάλο ερώτημα. Οι περισσότεροι μελετητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι ο Γνωστικισμός είναι παγανιστικός στη βάση του, έχοντας υιοθετήσει ένα χριστιανικό επίχρισμα μέσω της ιουδαϊκής παράδοσης. Στην αρχή, αναπτύχθηκε η δυϊστική αρχή του καλού πνευματικού και του κακού υλικού κόσμου. Βάσει αυτής επιπλέον σε κάθε άνθρωπο, ο θετικός σπόρος, δηλαδή η ψυχή, φυλακίστηκε στο υλικό σώμα ως αποτέλεσμα της κοσμικής πτώσης.
Οι Γνωστικοί δίδασκαν ακόμα ότι η πνευματική λύτρωση έρχεται μόνο με την απελευθέρωση της φύσει καλής ψυχής από το φύσει κακό σώμα. Ορισμένοι εκπρόσωποι του Γνωστικισμού αμφισβήτησαν τα Πάθη και τη Σταύρωση του Χριστού, θέτοντας το ερώτημα του πώς μπορούσε ο Θεός να «μολυνθεί» από την ύλη. Επηρεασμένοι από τα φιλοσοφικά ρεύματα της εποχής, αρκετοί μετέφραζαν με ελεύθερη ερμηνεία τις Αγίες Γραφές, με αποτέλεσμα η διάδοση των ιδεών του Γνωστικισμού να αντιμετωπίζεται, κυρίως από τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία, ως απειλή. Ανάμεσα στους χριστιανούς λόγιους των πρώτων μεταχριστιανικών αιώνων, που στάθηκαν πολέμιοι του Γνωστικισμού, ήταν οι Ειρηναίος, Ιππόλυτος, Τερτυλλιανός και Κλήμης ο Αλεξανδρεύς (150-215 μ.Χ.).
Οι Γνωστικοί διώχτηκαν ως αιρετικοί και μέχρι το τέλος του Μεσαίωνα κάθε θρησκευτική κίνηση που υπέθαλπε τις διδασκαλίες του Γνωστικισμού είχε εξαλειφθεί, με τελευταίο το διωγμό του 1224 μ.Χ. στη Γαλλία. Οι ιδέες του Γνωστικισμού όμως κρατήθηκαν ζωντανές από τους τέκτονες, τους Ροδόσταυρους, τους καμπαλιστές και διάφορα άλλα μυστικιστικά τάγματα και κινήματα της Αναγέννησης. Το ενδιαφέρον για το Γνωστικισμό αναβίωσε τον 20ό αιώνα, όταν ανακαλύφθηκαν χειρόγραφα των Γνωστικών που θεωρούνταν χαμένα, και συγκεκριμένα στο Τουρκμενιστάν την περίοδο 1902-1914 και κοντά στο Ναγκ Χαμαντί της άνω Αιγύπτου κατά τα έτη 1945-1948. Τα τελευταία, που έγιναν γνωστά ως «Χειρόγραφα της Νεκρά Θάλασσας», έδωσαν και πάλι το έναυσμα για επανεξέταση του θέματος και αποτέλεσαν τη βάση για μία επανερμηνεία όλων των θρησκευτικών ιδεών και ιστορικών επιρροών.
Οι ιδέες του Γνωστικισμού αναδείχτηκαν ξανά μέσα στο πλαίσιο του κινήματος της «Θεοσοφίας» της Έλενα Πέτροβα Μπλαβάτσκι, μιας αμφιλεγόμενης προσωπικότητας. Στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής υπάρχουν ακόμα και σήμερα αρκετές εκκλησίες των Γνωστικών, όπως η Ecclesia Gnostica, η οποία συνδέεται με τον Οργανισμό Μελέτης των Γνωστικών Gnostics Society, που εδρεύει στο Λος Άντζελες.
Είναι η εποχή κατά την οποία γεννιούνται τα πρώτα νεοεποχικά κινήματα και άλλες επιστημονικές εκκλησίες, όπως η Church of Spiritual Technology, η Εκκλησία της Πνευματικής Ανάπτυξης και η Church of Sientology, η Εκκλησία της Επιστημολογίας, που στην Ελλάδα είχε κάνει την εμφάνισή της ως ΚΕΦΕ − Κέντρο Εφαρμοσμένης Φιλοσοφίας Ελλάδος. Δεν είναι καθόλου περίεργο το γεγονός ότι οι Γνωστικοί θεωρούνταν πρόδρομοι της Νέας Εποχής, καθώς επιθυμούσαν να δημιουργήσουν μία ενιαία παγκόσμια θρησκεία στο πλαίσιο της Νέας Τάξης Πραγμάτων.
Mr.Mystirius