Τα δύσκολα παιδιά
γράφει η Δήμητρα Τσιαλαμπάνα
Τι είναι όμως οι μαθησιακές δυσκολίες και πώς αυτές ορίζονται από τους ειδικούς;
Οι μαθησιακές δυσκολίες είναι ένας γενικός όρος που αναφέρεται σε μια ανομοιογενή ομάδα διαταραχών οι οποίες εκδηλώνονται με σημαντικές δυσκολίες στην πρόσκτηση και χρήση ικανοτήτων, όπως είναι εκείνες της ακρόασης, της ομιλίας, της ανάγνωσης, της γραφής, του συλλογισμού και των μαθηματικών ικανοτήτων. Οι διαταραχές είναι εγγενείς στο άτομο, αποδίδονται σε δυσλειτουργία του κεντρικού νευρικού συστήματος και είναι δυνατόν να το ακολουθήσουν σε όλη τη διάρκεια της ζωής του. Με τις μαθησιακές δυσκολίες συχνά συνυπάρχουν προβλήματα που σχετίζονται με τον αυτοέλεγχο της συμπεριφοράς, την κοινωνική αντίληψη και την κοινωνική αλληλεπίδραση. Δε θεωρείται, όμως, ότι έχει μαθησιακές δυσκολίες ένας μαθητής ο οποίος παρουσιάζει αισθητηριακά προβλήματα, νοητική στέρηση, συναισθηματικές διαταραχές ή ο οποίος δέχεται την επίδραση εξωτερικών παραγόντων, όπως είναι οι πολιτισμικές διαφορές ή η ανεπαρκής διδασκαλία.
Οι μαθησιακές διαταραχές ταξινομούνται ως εξής:
1. Διαταραχή της ανάγνωσης ‒ δυσλεξία.
2. Διαταραχή των μαθηματικών.
3. Διαταραχή της γραπτής έκφρασης.
4. Μαθησιακή διαταραχή µη προσδιοριζόμενη.
Μερικά από τα συμπτώματα που πρέπει να βάλουν σε υποψίες τους γονείς είναι όταν το παιδί:
‒ δυσκολεύεται να διαβάσει ένα κείμενο άγνωστο, που να αντιστοιχεί όμως στο γνωστικό επίπεδο της ηλικίας του, συλλαβίζοντάς το και διαβάζοντας πολλές φορές διαφορετικά κάποιες λέξεις ή προσπερνώντας κάποιες άλλες.
‒ διαβάζει πολύ αργά και δεν έχει χρωματισμό η ανάγνωσή του.
‒ δεν κατανοεί το περιεχόμενο του κειμένου που διαβάζει.
‒ γράφει ανορθόγραφα ήδη γνωστές λέξεις, παραλείπει ή προσθέτει συλλαβές και λέξεις, και αντιστρέφει γράμματα ή ακόμα και συλλαβές.
‒ γράφει ένα κείμενο με ακατανόητο περιεχόμενο.
‒ γράφει δυσανάγνωστα γράμματα, που δύσκολα αναγνωρίζονται και διαβάζονται, και όταν δεν υπάρχει απόσταση μεταξύ των λέξεων στην πρόταση.
‒ δεν τονίζει σωστά ή ακόμα και καθόλου.
‒ παρουσιάζει δυσκολίες στις προμαθηματικές δεξιότητες, δηλαδή στην ικανότητα να μετρήσει και να απαριθμήσει διάφορα υλικά και ποσότητες.
‒ έχει αδυναμία στη σύνδεση των λέξεων και των συμβόλων των μαθηματικών.
‒ δεν είναι σε θέση να βάλει στη σωστή σειρά τις ενέργειές τους, ιδιαίτερα στις περιπτώσεις των προβλημάτων με περισσότερες από μια πράξεις.
‒ εμφανίζει αδυναμία στην απομνημόνευση της προπαίδειας.
Ο όρος «μαθησιακές δυσκολίες» δεν πρέπει να τρομάζει τους γονείς αλλά ούτε και τους εκπαιδευτικούς. Σύμφωνα με έρευνες, το 10-20% του μαθητικού πληθυσμού θα αντιμετωπίσει κατά τη διάρκεια της σχολικής του ζωής κάποια μαθησιακή δυσκολία. Τα τελευταία χρόνια εμφανίζεται μια σειρά από μύθους γύρω από τις μαθησιακές δυσκολίες, κυρίως λόγω της ελλιπούς ενημέρωσης.
Οι πιο διαδεδομένοι μύθοι είναι οι εξής:
1. «Τα άτομα με μαθησιακές δυσκολίες έχουν χαμηλό δείκτη νοημοσύνης». Για να χαρακτηριστεί κάποιος ως άτομο με μαθησιακές δυσκολίες, πρέπει υποχρεωτικά να έχει φυσιολογική νοημοσύνη.
2. «Οι μαθησιακές δυσκολίες θεραπεύονται». Οι μαθησιακές δυσκολίες δεν αποτελούν ασθένεια, για να χρήζουν θεραπείας. Οι μαθησιακές δυσκολίες δε θεραπεύονται, αλλά αντιμετωπίζονται. Οι μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες μπορούν να αντιμετωπίσουν τη δυσκολία που έχουν, τόσο μέσα στην τάξη όσο και έξω από αυτή.
3. «Τα άτομα με μαθησιακές δυσκολίες δεν μπορούν να μάθουν». Τα άτομα με μαθησιακές δυσκολίες μπορούν να μάθουν, μπορούν μάλιστα να φτάσουν και σε επίπεδο ακαδημαϊκών σπουδών. Η διαφορά τους είναι ότι μπορούν να μάθουν κυρίως μέσα από εναλλακτικές διδακτικές διαδικασίες, ανάλογα με το είδος μαθησιακής δυσκολίας που έχουν να αντιμετωπίσουν. Όλοι οι μαθητές ενός σχολείου είναι διαφορετικοί και όλοι μπορούν να μαθαίνουν με διαφορετικό τρόπο. Ένα είναι το σίγουρο, ότι όλοι θα μάθουν!
Αντιμετώπιση:
1. Παραμονή του παιδιού στη φυσική του τάξη.
2. Παράλληλη παρακολούθηση θεραπευτικού φροντιστηριακού προγράμματος σε εξατομικευμένη βάση.
3. Βοηθητική χρήση των νέων τεχνολογιών.
«Δεν προσαρμόζουμε τα παιδιά στις μεθόδους, αλλά τις μεθόδους στις ανάγκες των παιδιών», Maria Montessori.
Τσιαλαμπάνα Δήμητρα
Φιλόλογος-Λογοθεραπεύτρια
Κέντρο μάθησης και λόγου «Σύγχρονη Μελέτη», Ιωάννινα.